Elmlər doktorları

Anadan olduğu yer: Azərbaycan, İsmayıllı rayonu, Buynuz kəndi

Təvəllüdü: 05.02.1961

Təhsili: D.İ. Mendeleyev adına Moskva Kimya Texnologiyası İnstitutu

Elmi dərəcəsi: Kimya elmləri doktoru

Elmi rütbəsi: Professor

Namizədlik (PhD) dissertasiyasının mövzusu:
- ixtisas şifri: 02.00.15; 02.00.09
- ixtisasın adı: Kimyəvi kinetika və kataliz; Radiasiya kimyası
- mövzunun adı: Alüminium akseptor mərkəzlərin suyun radiasiya-katalitik parçalanmasında rolu

Doktorluq dissertasiyasının mövzusu:
- ixtisas şifri: 2305.01
- ixtisasın adı: Nüvə kimyası
- mövzunun adı: Su və karbohidrogen sistemlərindən hidrogenin radiasiya-katalitik alınması prosesləri və konstruksion materialların onların kinetik parametrlərinə təsiri

Çapdan çıxmış elmi əsərlərin ümumi sayı: 177
- xaricdə çıxmış elmi əsərlərinin sayı: 106
- beynəlxalq bazalarda referatlaşdırılan və indeksləşdirilən jurnallarda çap olunan məqalələrin sayı: 55

Müəlliflik şəhadətnamələrinin və patentlərin sayı: 2

Kadr hazırlığı:
- fəlsəfə doktorlarının sayı: 6

Əsas elmi nailiyyətləri:
    Bir və ikikomponentli (nano-ZrO₂–nano-SiO₂ və s.) binar sistemlərinin radiasiya-katalitik və səthi fiziki-kimyəvi xassələrinə ikinci komponentin təsiri haqqında son illərin ədəbiyyat materiallarında məlumat demək olar ki, yoxdur. Ona görə də komponentlər arasında qarşılıqlı təsir nəticəsində radiasiya-katalitik xassələrinin tədqiqi məqsədi ilə nano-ZrO₂+nano-SiO₂ sistemində komponent nisbətindən asılı olaraq suyun heterogen radiolizi zamanı hidrogenin əmələgəlmə prosesinin kinetikası və mexanizminin öyrənilməsi olunmuşdur.
   n-ZrO₂+n-SiO₂ sisteminin səthində müxtəlif temperaturlarda (T=373÷673K) suyun parçalanması prosesləri nəticəsində molekulyar hidrogenin əmələgəlmə kinetika və mexanizmi öyrənilmişdir. Qamma şüaların və temperaturun birgə təsiri ilə n-ZrO₂+n-SiO₂ sisteminin səthində suyun parçalanması nəticəsində molekulyar hidrogenin yüksək çıxımları müşahidə olunmuşdur. Müəyyən olunmuşdur ki, müşahidə olunan yüksək çıxımlar n-ZrO₂-in yüksək katalitik aktivliyə malik olması, n-ZrO₂-in səthində suyun parçalanması proseslərində effektiv iştirak edən qeyri-tarazlı yük daşıyıcılarının və n-ZrO₂-dən ikinci elektron şüalanması ilə əlaqədardır.
    Müəyyən olunmuşdur ki, n-ZrO₂+n-SiO₂ sistemində yeni fazanın yaranması hissəcik ölçülərinin artmasına səbəb olur, nəticədə həmin sistemin radiasiya-katalitik aktivliyinə təsir göstərir. n-ZrO₂-in üzərinə n-SiO₂-nin əlavə edilməsi nəticəsində n-ZrO₂+n-SiO₂ sisteminin radiasiya-katalitik aktivliyi azalır.
    Su molekullarının nano-ZrO₂ səthində adsorbsiya olduğu nano-ZrO₂+H₂O_S və nano-ZrO₂-nin suda asılqan (H₂O+n-ZrO₂) vəziyyətli nano-ZrO₂+H₂O_S sisteminə qamma-kvantların təsiri altında gedən radiasion-heterogen proseslərin molekulyar məhsulu olan hidrogenin əmələ gəlməsinin kinetik qanunauyğunluqları tədqiq olunub. Müəyyən edilib ki, nano-ZrO₂-nin suda asılqan vəziyyətdə olduğu nano-ZrO₂+H₂O sistemində molekulyar hidrogenin əmələgəlmə sürəti (molekul/q^-1•s^-1) və 100 eV udulmuş qamma-şuaların enerjisinə düşən hidogenin (molekul/100eV) çıxımı adsorbsiya olunmuş vəziyyətlə ZrO₂+H₂O sisteminə nisbətən 6,0÷6,5 dəfə yüksəkdir. Bu isə onu göstərir ki, nano-ZrO₂ su ilə əhatə olunduqda nano-ZrO₂-də qamma kvantların təsiri altında yaranan enerji daşıyıcılarının (elektron, deşik, həyacanlanmış hallar-eksitonlar) həm səthi səviyyələrdə, həm də təmas mühitində su molekullarının radiolitik parçalanma proseslərini aparırlar. Suyun nano-ZrO₂ iştirakı ilə radiolitik parçalanmasının həyata keçrilməsi üçün effektiv üsul kimi su+asılqan nano-ZrO₂ sistemi təklif oluna bilər.
    Nano-ZrO₂-nin iştirakı ilə suyun radiasion, radiasion-termik və termik parçalanma proseslərinin mexanizimləri aşkar etmək üçün Furye-İQ spektroskopiya usulu ilə sistem tədqiq olunub. Nano-ZrO₂-nin səthinə suyun həm molekulyar, həm də dissosiativ adsorbsiya lunması aşkar olunub. Müəyyən olunub ki, nano-ZrO₂ iştirakı suyun parçalanması nəticəsində aralıq məhsullar kimi hidroksil (OH), H atomar hidrogen və sirkonium ilə qarşılıqlı təsirindən hidridlər (ZrH, ZrH₂) və oksigen mənşəli (π-O₂^2- və O₂^2-) ion radikalları alınır. Səthi su örtüyünün OH qrupları və digər aralıq məhsullarının çıxımına temperaturun T=300÷673K oblastında təsiri mexanizimləri aşkar olunub.
    Nano-ZrO₂-nin iştirakı ilə suyun radiasion-heterogen parçalanma proseslərində enerji daşıyıcı rolu oynayan qeyri-tarzalı yükdaşıyıcılarının rolunu aşkar etmək üçün nano-ZrO₂ və nano-ZrO₂+H₂OS sistemlərində qamma-kvantların təsiri altında paramaqnit mərkəzlər, onların mənşəyi və alınma kinetikaları EPR metodu ilə tədqiq olunub. Müəyyən olunub ki, qamma-şüaların təsiri altında T=77K-də nano-ZrO₂^-də üç tip paramaqnit Zr⁺³,O₂^- -deşik və F-elektron mərkəzləri yaranır. Onlardan O₂^- -deşik və F-elektron mərkəzlər səthi səviyyələrdə, Zr⁺³ isə n-ZrO₂ hissəciklərinin həcmində lokallaşırlar. Sistemin temperaturunun T=77K-dən 300K-nə qədər artırılması deşik və elektronların lokallaşma mərkəzləri baryerlərini aşaraq rekombinasiyaya uğrayırlar, Zr⁺³ mərkəzi isə həcmdə nisbətən stabil vəziyyətdə lokallaşırlar. Spektrdə O₂^- siqnalının yüksək sahədəki komponenti gxx=2,0024, F-mərkəzin g-faktorunun g=2,0023 qiyməti ilə üst-üstə düşdüyündən onların kinetik qanunauyğunluqları birgə tədqiq olunub və əmələgəlmə kinetik əyrisi əsasında qeyri-tarazlı yük daşıyıcılarının energetik çıxımı G(q.t.y.d.)=8,4 hissəcik/100eV təyin edilib.

Elmi əsərlərinin adları:
1. Garibov A.A., Gezalov Kh.B., Agayev T.N., Gasumov R.D.. Radiation induced heterogeneous reaction in BeO+H₂O using EPR. J.Radiat. Phys. 1987, №3, V.30, p.197-199.
2. Гарибов А.А., Агаев Т.Н., Руфуллаев Р.М., Велибекова Г.З.. Радиационно-термокаталитические процессы получения водорода из смеси СН₄+Н₂О. Вопросы атомной науки и техники. Сер. Ядерная техника и технология. 1989, вып. 2, с.29-31.
3. Гарибов А.А., Пармон В.Н., Агаев Т.Н., Касумов Р.Д.. Влияние полиморфных форм оксида и температуры на перенос энергии при радиационно-гетерогенных процессах в системе Al₂+O₃+H₂O. Журнал химия высоких энергий, 1991, №2, т.52, с.105-109.
4. Гарибов А.А., Агаев Т.Н., Касумов Р.Д.. Влияние содержания алюминия на радиацинно-каталитическую активность алюмосликата в процессе получения водорода из воды. // Химия высоких энергий, 1991, т.25, №5, с.409-413.
5. Гарибов А.А., Ходулев Л.Б., Агаев Т.Н., Велибекова Г.З., Джафаров Я.Д.. Эффект радиации в гетерогенных процессах в контакте циркониевых материалов с водой.//Вопросы атомной науки и техники. Сер.Ядерная техника и технология, 1991, вып. 1, с.13-15.
6. Гарибов А.А.,Агаев Т.Н.,Велибекова Г.З., Джафаров Я.Д.. Радиационно-гетерогенные процессы в контакте алюминия с водой.Вопросы атомной науки и техники. Ж. Химия высоких энергий, 1992, т. 26, №2, с. 235-238.
7. Гарибов А.А., Красноштанов В.Ф., Агаев Т.Н., Велибекова Г.З.. Эффек радиации в геторогенных процессах в контакте циркония и сплава Zr+1%Nb с водой. // Химия высоких энергий, 1992, т.26, №3, с.13-15.
8. Garibov A.A., Agayev T.N., Velibekova G.Z.. Effect of degree of order of silicon dioxide on localization processes of non-equilibrium charge carries under the influence of gamma-radiation; J.Radiation Physics and Chemistry, 1999, 54, p.131-134.
9. Гарибов А.А., Эюбов. К.Т., Агаев Т.Н.. Жидкофазный радиолиз систем вода -n- гексан.//Химия высоких энергий, 2004, т.38, №5, стр. 334-336.
10. Agayev T.N., Gasimova U.M., Velibekova G.Z. Radiation-induced changes in stainless steel at long–therm irradiation.//J. High Temperature Corrosion, 2007, №3, p. 311-314.
11. Агаев Т.Н.. Эффект воздействия радиации на предварительно радиационно - окислительно обработанную нержавеющую сталь.//Металловедение и термическая обработка металлов, Москва, 2009, № 1, с.49-52.
12. Агаев Т.Н.. Вклад радиационно-гетерогенных процессов в водородную безопасность водоохлаждаемых ядерных реакторов//Вопросы Атомной Науки и Техники. Серия: «Физика радиационных повреждений и радиационное материаловедение», 2009 №4. с. 202-205.
13. Agayev T.N.. Mathematical modeling of processes of radiolysis of water, hexane and water-hexane mixture // Вопросы Атомной Науки и Техники. 2013, №5. с.43-47.
14. Hashemi M.Y., Garibov A.A., Agayev T.N.. Effect of gamma radiation on oxidation of electroless Ni-P deposited on stainless steel st. 304 //J. Surface Engineering and Applied Electrochemstry, 2014, №1, V. 50, p. 38-42.
15. Ghahramani M.R., Garibov A.A., Agayev T.N.. Production and qualityu control of radioactive yttrium microspheres for medical applications//J.Applied radiation and Isotopes, 2014, №1, V. 85, p. 87-91.
16. Гарибов А.А., Агаев Т.Н., Г.Т. Иманова, С.З. Меликова, Н.Н. Гаджиева. Изучение радиационно-термического разложения воды на нано-ZrO₂ методом ИК спектроскопии// Ж. Химия высоких энергий, 2014, №3, т.48, с.1-5.
17. Гарибов А.А., Агаев Т.Н.. Радиационно-гетерогенные процессы в контакте нержавеющей стали с морской водой. // Ж. Физхикохимия поверхности и защита материалов, 2014, №4, т.50, с. 1-6.
18. Гарибов А.А., Агаев Т.Н., Мирзоев М.Н., Алиев С.М. Гетерогенный радиолиз воды в присутствии уранил-силиката. // Ж. Физхикохимия поверхности и защита материалов, 2015, №4, т.51, с. 351-356.
19. Гарибов А.А., Агаев Т.Н., Иманова Г.Т., Эюбов К.Т., Кинетика радиационного и термокаталитического разложения воды в присутствии нанодиоксида циркония. // Ж. Вопросы атомной науки и техники 2015, №5 (99), с. 48-52.
20. Агаев Т.Н., Менсимоа З.А., Меликова С.З. Гетерогенный радиолиз воды в присутствии радий-силиката // Вопросы атомной науки и техники: Сер «Физика радиационных повреждений и радиационное повреждение», 2016, №4, с.26-31
21. Гарибов А.А., Агаев Т.Н., Алиев А.Г., Исмайлов Ш.С., Эюбов К.Т., Образование защитного слоя на поверхности радиационно-обработанных образцов циркония // Упрочняющие технологии и покрытия, 2016, №1, с. 38-42
22. Agayev T.N., Faradj-zadeh I.A., Aliyev A.G., Eyubov K.T., Aliyev S.M. Regularities radiation and heterogeneous processes in contact of Zr and Zr1%Nb alloy with water // Problems of atomic science and technology, series «Physics of radiation effect and radiation materials science», 2017, №2 (108), pp.63-69
23. Гарибов А.А., Агаев Т.Н., Меликова С.З., Иманова Г.Т., Фараджзаде И.А., Радиационно-каталитические свойства систем n-ZrO₂+n-Al₂O₃ в процессе получения водорода из воды // Ж. Российские нанотехнологии, 2017, v.12, N 5-6, с.22-26
24. Гарибов А.А., Агаев Т.Н., Меликова С.З., Иманова Г.Т., Радиационно-гетерогенные процессы разложения воды в присутствии смесей наночастиц диоксидов кремния и циркония // Ж. Химия высокий энергий, 2018, v.52, №2, с. 129-134
25. Гаджиева Н.Н., Агаев Т.Н., Меликова С.З., ИК-Фурье- спектроскопическое исследование систем систем н- ZrO₂+н-SiO₂+H₂O под действием гамма- излучения // Журнал прикладной спектроскопии, март-апрель 2018, Т.85, №2, с.351-354
26. Agayev T.N., Gadzhieva N.N., Melikova S.Z., Imanova G.T., Faradzh-zade I.A., An IR spectroscopic study of the effect of gamma radiation on the n-ZrO₂+n-SiO₂+H₂O systems // Protection of metals and physical chemistry of surfaces, 2018, v.54, №5, p. 813-816

Təltif və mükafatları:
AMEA-nın 70 illiyi ilə əlaqədar Fəxri Fərman

İş yeri və ünvanı:
AR Elm və Təhsil Nazirliyinin Radiasiya Problemləri İnstitutu, AZ1143, B.Vahabzadə küç., 9, Bakı şəhəri, Azərbaycan Respublikası

Vəzifəsi: Laboratoriya rəhbəri

Xidməti tel: (+994 12) 5383224; (+994 12) 5393389
Mobil tel: (+994 50) 3575153
Ev tel: (+994 12) 5391426
Faks: (+994 12) 5398318
Elektron poçtu: agayevteymur@rambler.ru

Anadan olduğu yer: Azərbaycan Respublikası, Bakı şəhəri, Suraxanı rayonu

Təvəllüdü: 28.06.1934

Təhsili: M.V. Lomonosov adına Moskva Dövlət Universiteti, Fizika

Elmi dərəcəsi: Fizika-riyaziyyat elmləri doktoru

Elmi rütbəsi: Professor

Namizədlik (PhD) dissertasiyasının mövzusu:
- ixtisas şifri: 01.04.10
- ixtisasın adı: Yarımkeçiricilər və dielektriklər fizikası
- mövzunun adı: 28 MeV enerjili sürətlənmiş elektronlarla şüalandırılmış germaniumda radiasiya defektləri

Doktorluq dissertasiyasının mövzusu:
- ixtisas şifri: 01.04.10
- ixtisasın adı: Yarımkeçiricilər və dielektriklər fizikası
- mövzunun adı: Bircins olmayan yarımkeçiricilər və dielektriklərdə radiasiya defektyaranma prosesləri

Çapdan çıxmış elmi əsərlərin ümumi sayı: 125
- xaricdə çıxmış elmi əsərlərinin sayı: 90
- beynəlxalq bazalarda referatlaşdırılan və indeksləşdirilən jurnallarda çap olunan məqalələrin sayı: 58

Müəlliflik şəhadətnamələrinin və patentlərin sayı: 5

Kadr hazırlığı:
- fəlsəfə doktorlarının sayı: 5

Əsas elmi nailiyyətləri:
İlk dəfə hazırlanmış xüsusi qurğu vasitəsiylə elektron sürətləndiricisində şüalanma prosesində yarımkeçiricilərdə radiasiya qusurlarının yaranması və yoxolma kinetikası tədqiq edilmiş yarımkeçirici cihazların texnologiyasında ionlaşdırıcı şüaların tədbiqi araşdırılmışdır. Son 20 il ərzində istənilən dərəcəli və istənilən ədədlərdən (Simvollardan) ibarət tarazlı (sehrli) kvadratlar və kublar yazmaq üçün alqoritm kəşf edilmiş və onların texnikada tətbiq imkanları araşdırılmışdır.
Bu alqoritm vasitəsiylə Mendeleevin Periodik cədvəlinin qanunauyğunluqları kəşf edilmişdir. Bu cəvəlin sonuncu elementinin 218 olduğu qeyd edilmişdir.

Elmi əsərlərinin adları:
1. Абиев А.К., Ухин Н.А. Установка для измерения Э.Д.С, Холла и проводимости полуроводниковых материалов в переменных электрическоми магнитном полях, Приборы и Техника Эксперимента, №3, 234,1968.
2. Абиев А.К., Ухин Н.А. Низкотемпературное облучение германия электронами с энергией 28 МэВ, Физика и Техника Эксперимента, т.4, в.8, 484,1970.
3. Абиев А.К. и др. Способ изготовления полупроводникового материала, Авторское свидетельство СССР, №563866.
4. Abiyev A.A. at all. Investigation of center of mass by using magic squares and its possible enginearing applications, Robotics and Autonomous Systems, 49, 2004,219-226.
5. Abiyev A.A. The correlation Adiyev's balanced squares with Periodic Law, Proceedings of the 2^nd International Conference on Applied Informatics and Computing Theory (AICT'11) Prague, Czech Republic, September, 26-28, 2011, pp. 33-38.

Pedaqoji fəaliyyəti:
15 il (Turkiyə, Ankara, Fənn Liseyi 1993-2000; Gaziantep Universiteti 2000-2007)

Təltif və mükafatları:
Azərbaycan Pecpublikası, Avropa Mətbu Nəşr Evinin "Qızıl Medalı",
Ən Yaxşı Vətənpərvər Tədqiqatçı Alim - 2014

İş yeri və ünvanı:
AR Elm və Təhsil Nazirliyinin Radiasiya Problemləri İnstitutu, AZ1143, B.Vahabzadə küç., 9, Bakı şəhəri, Azərbaycan Respublikası

Vəzifəsi: Şöbə müdiri

Mobil tel: (+994 50) 7904611
Ev tel: (+994 12) 5962663
Elektron poçtu: askeraliabiyev@hotmail.com

Anadan olduğu yer: Bakı, Azərbaycan

Təvəllüdü: 01.04.1983

Bitirdiyi ali təhsil müəssisəsi: Bakı Dövlət Universiteti, Fizika fakultəsi

Elmi dərəcəsi: Fizika üzrə elmlər doktoru

Elmi rütbəsi: Dosent

Namizədlik (PhD) dissertasiyasının mövzusu:
- ixtisas şifri: 2225.01
- ixtisasın adı: Radiasiya materialşünaslığı
- mövzunun adı: Silisium əsaslı mikro-pikselli selvari fotodiodların radiasiya davamlılığının tədqiqi

Doktorluq dissertasiyasının mövzusu:
- ixtisas şifri: 2225.01
- ixtisasın adı: Radiasiya materialşünaslığı
- mövzunun adı: Yeni mikropikselli selvari fotodiodların işlənməsi, fiziki xassələrinin tədqiqi və radiasiya spektrometrində tətbiqi

Çapdan çıxmış elmi əsərlərin ümumi sayı: 60
- xaricdə çıxmış elmi əsərlərinin sayı: 25
- beynəlxalq bazalarda referatlaşdırılan və indeksləşdirilən jurnallarda çap olunan məqalələrin sayı: 24

Müəlliflik şəhadətnamələrinin və patentlərin sayı: 1

Kadr hazırlığı:
- fəlsəfə doktorlarının sayı: 1

Əsas elmi nailiyyətləri:
1. Dərin pikselli MSFD fotoqəbuledicilərin qoruyucu stop-kanalını və pikselinin ölçüsünü təkmilləşdirərək yeni selvari fotoqəbuledici işlənmiş və sınaqdan keçirilmişdir. Yeni MAPD-3NM tipli fotoqəbuledicilərin parametrləri 3NK ilə müqayisədə işləmə gərginliyi ≈ 19 %, qaranlıq cərəyanı ≈ 5,2 dəfə azalmış və gücləndirmə əmsalı ≈ 80% artmışdır. MAPD-3NM tipli fotoqəbuledicilər foton qeydetmə effektivliyinə görə öz analoqlarını 5 dəfədən çox üstələyir.
2. Səthi pikselli MSFD fotodiodların gücləndirmə əmsalını, qeydetmə effektivliyini artırmağa və maya dəyərini aşağı salmağa imkan verən yeni strukturu işlənmişdir. Təklif edilən qurğuda söndürücü müqavimət olaraq ardıcıl birləşmiş çox saylı mikro p-n keçidlərdən istifadə edilir. Müəyyən edilmişdir ki, yeni MSFD fotodiod işlək parametrlərinə görə öz analoqlarını 50% üstələyə bilər.
3. MSFD tip fotodiodların işləmə mexanizmini düzgün ifadə etmək üçün həcmi yüklər oblastının müqavimətini nəzərə alan yeni iterativ model işlənmişdir. Məlum olmuşdur ki, MSFD tip fotodiodların gücləndirmə əmsalı həcmi yüklər oblastının müqavimətindən asılı olaraq iki dəfəyə qədər dəyişə bilər.
4. İlk dəfə olaraq müəyyən edilmişdir ki, səthi pikselli MSFD fotodiodların cəldliyini nəzəri sərhəddə çatdırmaq üçün ifrat gərginliyi 4 V-a qədər, parazit tutumu isə piksel tutumunun 1 % -nə qədər artırmaq lazımdır.
5. MSFD-3NK və qeyri üzvi ssintilyator əsasında yeni qamma spektrometr hazırlanmışdır. Məlum olmuşdur ki, 26,3 keV–1,33 MeV enerjili qamma şüalarını qeyd edərkən bu detektor enerji ayrıdetməsinə görə analoqlarını 34% üstələyir və bu tip detektorlar 4,44 MeV enerji oblastına kimi xətti işləyir.
6. MSFD-3NK tipli fotoqəbuledicilərin qaranlıq cərəyanına, deşilmə gərginliyinə, xüsusi tutumuna və enerji ayırdetməsinə ≈ 1.25 MeV enerjili qamma şüaların təsiri geniş öyrənilmişdir. Məlum olmuşdur ki, şüalanmanın təsirindən MSFD-lərin qaranlıq cərəyanı 15 dəfə, enerji ayırdetməsi 8,7 % artmış, xüsusi tutumu və deşilmə gərginliyi 5% dəqiqliklə sabit qalmışdır.
7. MPSF tipli fotoqəbuledicilərin fiziki xassələrinə 4,8 MeV enerjili alfa zərrəciklərin ~7×108alfa/sm² və 150 MeV enerjili protonların 1×101proton/sm² dozasının təsiri öyrənilmişdir. Alfa zərrəcikləri ilə şüalanma nəticəsində diodun qaranlıq cərəyanı ~90 dəfə artmış, gücləndirmə əmsalı isə 88% azalmışdır. Protonla şüalanma zamanı qaranlıq cərəyanın ~102 dəfə artması və gücləndirmə əmsalının 92% azalması müşahidə edilmişdir. Müəyyən olunmuşdur ki, radiasiya defektləri hesabına MPSF diodların birinci epitaksial layında yaranan deşiklər elektrik sahəsinin xüsusi paylanması nəticəsində selvari prosesdə iştirak etmədən birbaşa anoda doğru istiqamətlənir. İkinci epitaksial layda yaranan generasiya və tutma mərkəzləri qaranlıq cərəyanın, gücləndirmə əmsalının dəyişməsinə səbəb olur.
8. MPSF diodların gücləndirmə əmsalını deşilmə gərginliyindən aşağı və yüksək gərginliklərdə tədqiq etməyə imkan verən yeni metod işlənmişdir.Təklif edilən yeni üsul mövcud zəif işıq seli metodundan fərqli olaraq MPSF diodların gücləndirmə əmsalını çox geniş gərginliklər intervalında dəyişməsini və radiasiyanın gücləndirmə əmsalına təsirini müəyyən etməyə imkan verir.
9. Kiçik bərpaolunma müddətli yeni tipli MPSF- diodların iş prinsipi müəyyən edilmışdir. Göstərilmişdir ki, bu tip MPSF diodlara əks istiqamətdə təbiq edilən gərginliyin müəyyən qiymətində p -tipli birinci eptaksia layı həcmi yüklər oblastı ilə tam əhatə olunur və həcmi yülkər oblastı n+- tipli piksellərə çatır. Gərginliyin yüksək qiymətində piksellər və ikinci eptaksiya layı həcmi yüklər oblastı ilə tam əhatə olunur. İkinci eptaksia layı ilə n+- tipli mərkəzlərin sərhəddində selvari proses baş verir. n+- tipli piksel mərkəzlərində aşqar atomlarının optimal səthi yük sıxlığının (1,3×1012atom/sm²) seçilməsi potensial çəpərin hündürlüyünün, həmçinin bərpaolunma müddətinin kəskin azalmasına səbəb olur. Təklif olunmuş MPSF diodun bərpaolunma müddəti əvvəlki tip MPSF diodlarla müqayisədə 2,6×104 dəfə kiçikdir və daha yüksək tezlikli siqnalları qeyd etməyə imkan verir (>20MHs).

İş yeri və ünvanı:
AR Elm və Təhsil Nazirliyinin Radiasiya Problemləri İnstitutu, AZ1143, B.Vahabzadə küç., 9, Bakı şəhəri, Azərbaycan Respublikası

Vəzifəsi: Laboratoriya rəhbəri

Xidməti tel: (+99451) 4200820
Mobil tel: (+99451) 4200820
E-mail: farid081211@gmail.com

Xəbərlər

[26.02.2024]

İnstitutda 26 Fevral – Xocalı soyqırımı gününə həsr olunmuş tədbir keçirilib

ətraflı >>

[20.02.2024]

Tələbələr və Magistrantlar təcrübə keçirlər

ətraflı >>

[05.02.2024]

İnstitutun əməkdaşı Gənclər üçün Prezident Mükafatına layiq görülüb

ətraflı >>

[02.02.2024]

Radiasiya Problemləri İnstitutunda 2 fevral – Azərbaycan Gəncləri Gününə həsr olunmuş tədbir keçirilib

ətraflı >>

[31.01.2024]

İnstitutun əməkdaşı xaricdə ezamiyyətdə olub

ətraflı >>

Anadan olduğu yer: Erm. SSR Kalinino r-nun Soyuqbulaq kəndi

Təvəllüdü: 09.04.1955

Təhsili: S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universiteti, Fizika fakültəsi

Elmi dərəcəsi: Biologiya elmləri doktoru

Elmi rütbəsi: Professor

Namizədlik dissertasiyasının ixtisas şifri, ixtisasın adı və mövzusu:
01.04.17 – "Kimyəvi fizika"
İnsan zərdabı albuminində struktur çevrilmələri

Doktorluq dissertasiyasının ixtisas şifri, ixtisasın adı və mövzusu:
03.00.02 – "Biofizika"
Tritiumla nişanlama metodunun nəticələri əsasında insan zərdabı albumininin fəza quruluşu

Çapdan çıxmış elmi əsərlərinin ümumi sayı: 179 (81 məqalə, 3 monoqrafiya, 3 dərs vəsaiti)

Xaricdə çıxmış elmi əsərlərin sayı: 69

Beynəlxalq bazalarda referatlaşdırılan və indeksləşdirilən jurnallarda çap olunan məqalələrin sayı: 15

Müəlliflik şəhadətnamələrinin və patentlərin sayı: 2

Kadr hazırlığı:
- fəlsəfə doktorlarının sayı: 5
- elmlər doktorlarının sayı 1

Əsas elmi nailiyyətləri:
1. Qan plazmasının əsas zülallarından olan albuminin fəza quruluşunun tədqiqi ilə məşğul olmuş və tritiumla nişanlama metodunun köməyi ilə, ilk dəfə olaraq, molekulun səth sahəsini, polipeptid zəncirin bükülmə və molekulun səthinin kələ - kötürlük əmsallarını müəyyən etmişdir. Həmçinin zülal molekulunun səthində “hidrofob ciblərin” olması ideyasının ilk dəfə təcrübi təsdiqini verə bilmiş, makromolekulu intakt domenlərə bölməklə, həm domenlərarası əraziləri tətqiq etmiş, həm də riyazi hesablama yolu ilə molekulu təşkil edən domenlərin sayını müəyyənləşdirmişdir.
2. Abşeron yarımadasının radionuklidlərlə lokal çirklənmə zonalarından birində (Romanı yod zavodunun ərazisində) radionuklidlərin keyfiyyət və kəmiyyət tərkibini müəyyənləşdirmiş, onların həm torpağın ayrı-ayrı profilləri üzrə, həm də üfiqi müstəvidə yayılma qanunauyğunluqlarını öyrənmişdir. Ərazini çirkləndirən radionuklidlərin həm “torpaq - bitki” zənciri üzrə miqrasiya, həm də ayrı-ayrı bitki orqanlarında toplanma xüsusiyyətlərini tədqiq etmişdir. Həmçinin də ərazini çirkləndirən radionuklidlərin yaratdığı ionlaşdırıcı şüalanmanın xroniki təsir şəraitində yabanı halda formalaşmış ot bitkilərinin biomorfoloji və reproduktivlik xüsusiyyətlərinə, bu şəraitə həssas olan fotosintez prosesinə və bitkilərin antioksidant müdafiə sisteminin fəaliyyətinə təsirini tədqiq etmişdir.
3. Toxumları səpindən əvvəl müxtəlif dozalarda γ-şüalanmanın təsirinə məruz qalmış lobya, badımcan, xiyar və pomidor bitkilərinin həm özlərində, həm də onların birinci nəslində ionlaşdırıcı şüalanmanın bitkilərin boyatma və inkişafına təsirini, radiasiya stresi şəraitində yaranan oksigenin aktiv formalarının bitki yarpaqlarında törətdiyi lipidlərin perekis oksidləşmə məhsulu olan malondialdehidinin (MDA-nın) və oksigenin aktiv formaları ücün "tələ" rolunu oynayan antioksidant prolinin miqdarlarının şüalanma dozasından asılı dəyişmə dinamikasını, ionlaşdırıcı şüalanmanın müxtəlif dozalarda bitkilərin antioksidant müdafiə sisteminin fəaliyyətinə təsirini askorbatperoksidaza (APO), katalaza (KAT) və superoksiddismutaza (SOD) kimi antioksidant fermentlərinin aktivliklərinin təyini əsasında tədqiq etmişdir.
    Müəyyən etmişdir ki, tədqiq olunan bitkilərin birinci nəsil meyvələrinin biometrik ölçülərində, həm valideyn, həm də kontrol meyvələrlə müqayisədə aşkar fərqlər mövcuddur, şüalanma dozasının artması ilə membran lipidləri daha çox “dağıntıya” məruz qalır ki, bunun da məntiqi nəticəsi kimi MDA -nın miqdarı artır, prolinin miqdarında şüalanma dozasından asılı dəyişmə baş verir, radiasiya stresi şəraitində prolinlə yanaşı, antioksidant müdafiə sisteminin SOD, KAT və APO kimi antioksidant fermentləri də bitkilərin ionlaşdırıcı şüalanmanın zərərli təsirindən mühafizə olunmasında fəal iştirak edir, radioaktiv şüalanmanın törətdiyi ilkin zədələnmələr yalnız xüsusi hallarda sonrakı nəsildə də saxlanılır.
Alınmış nəticələrə əsaslanmaqla, həmçinin də müəyyən etmişdir ki, kiçik doza oblastında udulma dozasının artması oksigenin aktiv formalarının yaranmasını intensivləşdirir və nəticədə hüceyrə membranları daha böyük miqyaslı dağıntılara məruz qalır. Belə şəraitdə bitkilərin antioksidant mühafizə sisteminin fəaliyyəti prolin kimi antioksidantların sintezini sürətləndirməklə yanaşı, həm də antioksidant fermentlərin fəallaşmasına səbəb olur. Böyük doza oblastında isə dağıdıcı təsir lipidlərlə yanaşı, həm də bioloji makromolekulların özlərini əhatə edir.
4. Bitkilərin bəzi hallarda eyni zamanda bir neçə ekstremal ətraf mühit amilinin təsiri şəraitində yetişdiyini və belə təsirlərin mədəni bitkilərin məhsuldarlığının, yabanı bitkilərin biomüxtəlifliyinin azalmasına səbəb ola bilməsini nəzərə alınaraq, toxumları səpindən əvvəl müxtəlif dozalarda γ-şüalanmanın təsirinə məruz qalmış bəzi dənli bitkilərin (noxud, lobya, qarğıdalı) müxtəlif konsentrasiyalı NaCl məhlulunda boyatma və inkişafını öyrənilmiş, ikili stress şəraitində fotosintez prosesinə xlorofil sintezi və karotinoidlərin miqdar dəyişmələri əsasında müəyyən aydınlıq gətirmişdir. İkili stress şəraitində oksigenin aktiv formalarının (o cümlədən, sərbəst radikalların) hüceyrə membranlarında yaratdığı “dağıntıların” miqyasını müəyyənləşdirmək üçün membran lipidlərinin perekis oksidləşməsi reaksiyasının əsas məhsullarından olan malondialdehidinin (MDA -nın), ümumi zülalın şüalanma dozasından və NaCl -un konsentrasiyasından asılı dəyişmə dinamikasını öyrənmişdir. Radiasiya və duz streslərinin ayrılıqda və birgə təsiri şəraitlərində noxud, lobya, qarğıdalı bitkilərinin antioksidant müdafiə sisteminin fəaliyyəti bu sistemin prolin, karotinoidlər, antosianlar və flavonoidlər kimi kiçikmolekullu antioksidantların miqdarının və SOD, KAT və APO kimi antioksidant fermentlərinin aktivliklərinin şüalanma dozasından və NaCl -un konsentrasiyasından asılı dəyişmə dinamikası əsasında qiymətləndirmişdir.
    Müəyyən etmişdir ki, noxud və qarğıdalı bitkiləri üçün:
- həm toxumları səpindən əvvəl müxtəlif dozalarda γ-şüalanmanın təsirinə məruz qalmış, həm də müxtəlif konsentrasiyalı NaCl məhlulunda yetişən noxud və qarğıdalı bitkilərinin stres şəraitlərində boyatma və inkişafında şüalanma dozasından və NaCl -un konsentrasiyasından aşkar asılılıq mövcuddur;
- belə şəraitlərdə bitkinin antioksidant müdafiə sistemi fəallaşır və bu fəallaşmada adı çəkilən sistemin həm antioksidant fermentləri, həm də kiçikmolekullu antioksidantları iştirak edir;
- şüalanma dozasının artması antioksidant fermentlərin aktivliklərinin dəyişməsinə səbəb olur. Bu dəyişmələr NaCl -un müxtəlif konsentrasiyalarında müxtəlif olur. Belə ki, 1, 5 və 10 mM konsentrasiyalı NaCl mühitində SOD -un aktivliyinin azalması, KAT və APO -nun aktivliklərinin isə, kiçik kənaraçıxmaları nəzərə almasaq, artması müşahidə olunur. Duzun konsentrasiyası 50 və 100 mM -a bərabər olan hallarda isə, əksinə, KAT və APO -nun aktivliklərinin azalması, SOD –un aktivliyinin artması fonunda baş verir, yəni stress şəraitlərdə antioksidant fermentlər, müəyyən mənada balanslaşmış fəaliyyət nümayiş etdirir;
- stress şəraitlərdə AMOS -un fəaliyyəti şüalanma dozasının artması ilə stress zülalların sintezinin sürətlənməsinə səbəb olur və yüksək şüalanma dozalarında müşahidə olunan artma tendensiyası yüksək konsentrasiyalı duz mühitində daha iri miqyaslı olur;
- oxşar formada dəyişmə dinamikası karotinoidlər üçün də xarakterikdir. Belə ki, həm şüalanma dozasının, həm də duz konsentrasiyasının artması bu piqmentlərin miqdarının artması ilə nəticələnir. Hesab olunur ki, radiasiya və duz streslərinin birgə təsiri şəraitlərində karotinoidlərin miqdarının artması bitki hüceyrələrinin stress şəraitə adaptiv cavab reaksiyasıdır;
- karotinoidlərdən fərqli olaraq, antosianlara aşağı doza oblastında artma, yuxarı doza oblastında isə, əksinə, azalma tendensiyası xarakterikdir. Bu formada dəyişmə dinamikası NaCl -un, demək olar ki, bütün konsentrasiyalarında saxlanılır. Sadəcə olaraq, kiçik duz konsentrasiyalarında bu dəyişmə dik rezonans xarakter daşıyır;
- yaşıl piqmentlərə dair aldığımız nəticələrdən diqqəti daha çox cəlb edən tədqiq olunan bitkinin Xl b ilə müqayisədə daha yüksək Xl a tərkibinə malik olmasıdır. Şüalanma dozasından və duz konsentrasiyasının asılı dəyişmə dinamikasına gəldikdə isə, aydın olur ki, NaCl -un aşağı konsentrasiyalarında şüalanma dozasının artması Xl a -nın nəzərəçarpacaq, Xl b -nin isə cüzi artmasına səbəb olur. Yüksək duz konsentrasiyalarında isə şüalanma dozasının artması yaşıl piqmentlərin miqdarında dəyişmələr yarada bilmir. Bitkilərin boyatma və inkişafının yaşıl piqmentlərin sintezi ilə üzvi surətdə bağlı olmasını nəzərə alaraq, hesab etmək olar ki, stress amillərin birgə təsiri stimullaşdırıcı deyil, daha çox ingibirləşdirici effekt yarada bilir;
- antioksidant fermentlər və kiçik molekullu antioksidantlarıpn əlaqəli, uzlaşmış fəaliyyəti bu bitkilərin stress amillərin zədələyici təsirindən effektiv mühafizəsini təmin edir;
- belə şəraitdə stress amillərin intensivliyindən asılı olaraq, bitkilərin antioksidant müdafiə sisteminin antioksidant fermentləri həm öz aralarında, həm də kiçik molekullu antioksidantlarla balanslaşmış, korrelyativ fəaliyyət göstərir ki, bu da onların stress amillərin zədələyici təsirindən mühafizəsini təmin edir. Hesab olunur ki, bitkilərdə belə şəraitlərə adaptiv-uyğunlaşma əlamətlərinin formalaşma mexanizminin detallarının müəyyənləşdirilməsi stress amillərinə yüksək rezistentlik göstərə bilən bitki növlərinin seçilməsi, bitkilərin stress amillərin təsirinə davamlılığının artırılması və bu proseslərin idarə oluna bilməsi yollarında geniş perspektivlər açır.
5. Тoxumların səpindən əvvəl 0.3, 0.5, 1, 1.5 və 2 kQr kimi yüksək dozalarda (sterilizasiya dozalarında) işlənməsinin kartof, lobya, badımcan, xiyar və pomidor bitkilərinin boyatma və inkişafına təsirini öyrənmiş, fotosintetik piqmentlərin miqdar dəyişmələri və kiçik və böyük molekullu antioksidantların dəyişmə dinamikası əsasında yüksək dozalı radioaktiv şüalanmanın fotosintez prosesinə və antioksidant müdafiə sisteminin fəaliyyətinə təsirini qiymətləndirmişdir.
    Müəyyən etmişdir ki:
- toxumların səpindən əvvəl qamma şüalarla işlənməsinin kartof üçün letal doza oblastı 0,3 – 2 kQr, lobya, xiyar və pomidor üçün 0,5 – 2 kQr, badımcan üçün isə 1 – 2 kQr -dir. Hesab olunur ki, 0.3 kQr və ondan böyük sterilizasiya dozaları mikroorqanizmlərin məhv edilməsi baxımından kartofun uzun müddətə saxlanılmasını təmin etsə də, bu dozalar kartof toxumlarının növbəti səpin üçün istifadəsini təmin edə bilmir;
- 0,3 kQr şüalanma dozası badımcanda xlorofil a və b -nın sintezini sürətləndirir, lobya və pomidorda bu piqmentlərin sintezinə, demək olar ki, təsir göstərmir, xiyarda isə xlorofil a -nın sintezini ingibirləşdirdiyi halda xlorofil b -nın sintezini sürətləndirir;
- toxumları səpindən əvvəl şüalanmamış bitkilərdən badımcan bitkisi daha çox, pomidor bitkisi ona nisbətən az, xiyar bitkisi ondan da az, lobya bitkisi isə ən az miqdarda MDA -ya malik olur;
- toxumları səpindən əvvəl qamma şüalarla işlənməmiş kontrol bitkilərdən lobya və badımcan təxminən eyni miqdarda və nisbətən daha çox zülal tərkibinə malik olur və toxumların səpindən əvvəl qamma şüalarla işlənməsi zülal tərkibini əhəmiyyətli dərəcədə dəyişdirə bilmir;
- karotinoidlərin miqdarı pomidorun kontrol nümunəsində daha çox, lobyanın kontrol nümunəsində isə daha az olur. Karotinoidlərin miqdarının lobya və pomidor bitkilərinin toxumlarının radioaktiv şüalarla işlənməsi prosesində artması müşahidə olunur. Toxumların səpindən əvvəl radioaktiv şüalarla işlənməsi xiyarda bu piqmentlərin miqdarını dəyişdirə bilmir, badımcanda isə şüalanma dozasının artması sarı piqmentlərin miqdarının əvvəlcə kiçik, sonra isə kəskin azalmasına səbəb olur;
- toxumların 0,3 kQr dozada radioaktivv şüalarla işlənməsi bütün bitkilərdə həm antosian, həm də ptolin sintezinə stimullaşdırıcı təsir göstərir;
- xiyar bitkisinin kontrol nümunəsi yüksək APO və KAT aktivliyinə malik olur və tədqiq olunan bitkilərin hamısında toxumların şüalanması ferment aktivliyini azaldır;
- tədqiq olunan bitkilərin həm kontrol, həm də təcrübə nümunələri APO və KAT -a görə oxşar formada aktivlik nümayiş etdirir, başqa sözlə desək, bu fermentlər antioksidant müdafiə sisteminin fəaliyyətində oxşar formada rola malik olurlar;
- kiçik APO və KAT aktivliklərinə malik olan lobya, pomidor və badımcan yüksək SOD aktivliyinə, böyük APO və KAT aktivliklərinə malik olan xiyar isə kiçik SOD aktivliyinə malik olur. Başqa sözlə, antioksidant fermentlər bitkilərdə müəyyən mənada balanslaşmış fəaliyyət göstərirlər.

Elmi əsərlərinin adları:
1. Э.С. Джафаров, Л.А. Алиев, А.В. Волынская, Ю.М. Румянцев, А.В. Шишков. Новый «экспрессный» метод получения меченного тритием сывороточного альбумина человека. Изв. АН Азерб. ССР, Серия биол. наук, 1984, № 5, с. 112-116.
2. Э.С. Джафаров, Л.А. Алиев, А.Ю. Скрипкин, А.В. Волынская, А.В. Шишков, Л.А. Баратова, В.И. Гольданский. Исследование пространственной структуры сывороточного альбумина человека методом тотальной тритиевой метки. Изв. АН Азерб. ССР, Серия биол. наук, 1985, № 3, с. 102-110.
3. А.В. Волынская, А.Ю. Скрипкин, Э.С. Джафаров, Ю.М. Румянцев, А.В. Шишков, В.И. Гольданский. Определение доступной поверхности молекул лизоцима и сывороточного альбумина человека методом тритиевой метки. Молек. биол., (Москва), 1985, т. 19, с. 1294-1300.
4. Э.С. Джафаров, Л.А. Алиев. Влияние 8 М мочевины на структуру сывороточного альбумина человека. Исследование методом тритиевой метки. Изв. АН Азерб. ССР, Серия биол. наук, 1988, № 5, с. 32-36.
5. Э.С. Джафаров, Л.А. Алиев. Влияние ионогенных детергентов на структуру сывороточного альбумина человека. Исследование методом тритиевой метки. Изв. АН Азерб. ССР, Серия биол. наук, 1988, № 6, с. 24-30.
6. Э.С. Джафаров, Алиев Л.А. Структура и конформационные особенности сывороточного альбумина. Баку, Изд-во «Элм», 1990, 204 c.
7. Э.С. Джафаров. Зависящие от рН конформационные переходы сывороточного альбумина человека. Исследование методом тритиевой метки. Молек. биол., (Москва), 1991, т. 25, вып. 5, с.1412-1417.
8. Э.С. Джафаров. Исследование структуры сывороточного альбумина человека, свободного от жирных кислот, методом тритиевой метки. Молек. биол., (Москва), 1992, т. 26, вып. 1, с. 168-172.
9. Э.С. Джафаров, Л.А. Алиев. Протеолитическое расщепление сывороточного альбумина человека, меченого тритием. Изв. АН Азерб., Серия биол. наук, 1996, № 1-6, с. 127-131.
10. E.S. Dzhafarov. Study of interfaces of between subunits of human serum albumin by tritium labeling method. Turkish J. of Biology, 2000, v. 24, p.345-351.
11. Э.С. Джафаров, Л.А. Алиев. Исследование внутримолекулярной упаковки молекулы сывороточного альбумина человека методом тритиевой метки. Изв.АН Азерб., Серия биол. наук, 2000, №1-3, с. 21-27.
12. Э.С.Джафаров. Исследование структурных изомеризаций сывороточного альбумина человека, вызываемыx ионами водорода, методом тритиевой метки. Докл. АН Азерб., 2000, №4-6, с. 193-200.
13. Э.С.Джафаров. Исследование структурной организации молекул сывороточного альбумина человека методом тритиевой метки. Изв. АН Азерб., Серия биол. наук, 2001, № 1-3, с. 32-41.
14. Э.С. Джафаров. Доступные поверхности N- и С- концевых больших фрагментов сывороточного альбумина человека при рН 3,5. Исследование методом тритиевой метки. Изв. АН Азерб., Серия биол. наук, 2001, № 4-6, с. 36-41.
15. Э.С. Джафаров. Исследование механизма кислотной структурной изомеризации сывороточного альбумина человека на основе его больших фрагментов. Докл. НАН Азербайджана, 2002, № 3-4, с. 178-187.
16. Джафаров Э.С. Исследование доменной структуры макромолекул радиоизотопным методом. Проблемы энергетики, 2003, №-3, с. 51 – 56.
17. Э.С. Джафаров. Конформационные особенности сывороточного альбумина человека на основе данных метода тритиевой метки. Изв. НАН Азерб., Серия биол. наук, 2003, №3-4, с.179-183.
18. E.S. Dzhafarov. Study of interfaces of between subunits of human serum albumin by tritium labeling method. Turkish J. of Biology, 2000, v. 24, p.345-351.
19. E.S. Cəfərov. İnsan zərdabı albumininin funksiyaları, quruluşu və konformasiya çevrilmələri. Bakı, «Elm» nəşriyyatı, 2003, 126 s.
20. E.S. Cəfərov, C.R. Orucova, A.K. Cəfərli. Kiçik dozalı γ-radiasiyanın dəvətikanı və qoşayarpaq bitkilərinin biomorfoloji, reproduktivlik və və rezistentlik xüsusiyyətlərinə təsirinin tədqiqi. «AMEA-nın Xəbərləri (Biologiya Elmləri) jurnalı, 2005, № 3-4, s. 168-173.
21. E.S. Cəfərov, C.R. Orucova. Kiçik dozalı ionlaşdırıcı şüalanmanın bitkilərin vegetasiya dövrünün müxtəlif mərhələlərində fotosintez prosesinə təsirinin tədqiqi. AMEA-nın Məruzələri, 2006, LXII cild, №5-6, s. 90-98.
22. Дж.Р. Оруджева, Э.С. Джафаров. Некоторые особенности распределения природных радионуклидов в разных органах растений, произрастающих в зоне повышенного радиационного фона. Радиационная биология и радиоэкология, 2007, т.47, №2, с.241-246 (Москва).
23. A. Jafarly, E. Dzhafarov. Research of the activity of Chlorophyllase in plants growing in the high radiation background zone. Radioprotection (Paris), Vol. 43, № 5 (2008), p.210
24. Э.С. Джафаров, А.К. Джафарлы. Исследование синтеза хлорофиллов на основе изучения активности ферментов антиоксидантной защиты растений. Вестник Ужгородского Национального Университета, 2010, вып.27, №1-4, стр.1-4.
25. Э.С. Джафаров, А.К. Джафарлы, Дж.R. Оруджева, Г.Г. Бабаев. Влияние повышенного радиационного фона на содержание фотосинтетических пигментов в листьях дикорастущих растений на территории Бакинского завода по производству йода. Вестник Украинского общества генетиков и селекционеров, 2012, том 10, №2, стр. 224-234 (Киев).
26. Э.С. Джафаров, Г.А. Годжаева, Г.Г. Бабаев, Дж.Р. Оруджева. Изменение содержания флавоноидов, каротиноидов и антоцианов ALHAGI PSEUDALHAGI (BIEB.) в условиях хронического облучения природных радионуклидов. Вестник Украинского общества генетиков и селекционеров, 2012, том 10, №2, стр. 214-223 (Киев).
27. Э.С. Джафаров, Г.А.Годжаева, А.К. Джафарлы, Г.Г. Бабаев, Дж.Р.Оруджева. Изменение содержания отдельных элементов антиоксидантной системы защиты Alhagi Pseudalhagi (BIEB.) в условиях хронического γ-облучения. Журнал «Вопросы радиационной безопасности», 2013, №3, стр. 12-24.
28. E.S. Cəfərov, A.K. Cəfərli. Yüksək radiasiya fonu şəraitində bitən dəvətikanı və qoşayarpaq bitkilərinin yaşıl yarpaqlarından ayrılmış toxumalarda xlorofillaza fermentinin aktivliyinin təyini. AMEA-nın Xəbərləri (Biologiya elmləri.), 2010 , cild 65, № 3-4, s.79-84.
29. G.Ə. Abdullayeva, E.S. Cəfərov, H.Q. Babayev, C.R. Orucova. İonlaşdırıcı şüalanmanın xroniki təsiri şəraitində dəvətikanı (Alhagi Pseudalhagi) bitkisinin yarpaq və çiçəklərində vegetasiyanın müxtəlif mərhələlərində antosian, karotinoid və flavonoid piqmentlərinin toplanması. AMEA-nın xəbərləri (Biologiya və tibb elmləri), 2012, cild 67, № 2, səh. 118-122.
30. E.S. Cəfərov, A.K. Cəfərli, G.Ə. Abdullayeva, C.R. Orucova, H.Q. Babayev, AMEA-nın müxbir üzvü A.A. Qəribov. Dəvətikanı bitkisinin inkişaf mərhələsindən asılı olaraq radioaktiv şüalanmanın müxtəlif dozalarda fotosintentetik piqmentlərin miqdarına təsirinin tədqiqi. AMEA-nın Məruzələri, 2012, №6, Cild LXVII, səh. 99-107.
31. E.S.Cəfərov. Fizika. Abituriyentlər üçün vəsait. Bakı, Elm. 2013. 298 səh.
32. Э.С. Джафаров, Г.А.Годжаева, А.К. Джафарлы, Г.Г. Бабаев, Дж.Р.Оруджева. Изменение содержания отдельных элементов антиоксидантной системы защиты Alhagi Pseudalhagi (BIEB.) в условиях хронического γ-облучения. Журнал «Вопросы радиационной безопасности», 2013, №3, стр. 12-24.
33. E.S. Cəfərov. Radiobiologiya. Bakı, Elm. 2014, 324 səh.
34. E.S. Jafarov, G.A. Gojayeva, A.K. Jafarli, H.G. Babayev. The Content of Nonenzymic Antioxidants in Different Organs Alhagi pseudalhagi Grown Under Conditions of Chronic γ-radiation. Inter. Journal of Plant Science and Ecology. 2015, Vol. 1, No. 4, pp. 162-166.
35. E.S. Jafarov, A.K. Jafarli, G.A. Gojayeva, H.G. Babayev. Antioxidant Responses of Alhagi pseudalhagi (Bieb.) in Conditions of Chronic γ-radiation Exposure at Different Development Plant Phases. Scientia Agriculturae. 2016, V.3, №2, pp. 85-92 (Journal Citation value (JCV): 3.58, RES B Impact factor: 0.84, Scientific Indexing Service Impact Factor: 0.989).
36. E.S. Jafarov, K.G. Qarayeva, H.G. Babayev and S.P. Hasanov. The Functioning of the Antioxidant Defense System in Two Generations of Solanum melongena L., the Seeds of which before Sowing were Subjected to γ-irradiation. International Journal of Current Microbiology and Applied Sciences (I J C M A S). 2016, Vol. 5 № 5, pp. 235-252 (Impact Factor - 2.015, CODEN (USA) - IJCMO9 Thomson Reuters Researcher ID: P – 1143 – 2015).
37. Караева К.Г., Джафаров Э.C. Исследование содержания малонового диальдегида в двух поколениях Solanum melongena l., семена которого перед первым посевом подверглись к воздействию γ-лучей при разных дозах. Евразийский Союз Ученых. Биологические науки. 2016. 6 (27), с.73 – 75 (Beynəlxalq indeksləri: The Asian Education Index, Index Copernicus International, Global Impact Factor (0.388 за 2015 г.), ISI (0.833 за 2015 г.), Open Academic Journal Index, Social Science Open Access Repository, Bielefeld Academic Search Engine, РИНЦ, Scientific indexing service, Cite Factor, Academic Resource, İndex Research Bib, Кибер Ленинка, Slide Share, IIJIF, JIFactor).
38. E.S. Jafarov, M.Z. Velijanova. Effect of salt stress on the content of photosynthetic pigments in the Pisum L. Seeds which before sowing is subjected to gamma radiation at different doses. J. of Radiation Reseatch. 2017, vol 2. № 4, p.80-86.
39. E.S. Jafarov, K.G. Garayeva. Determination of biometric parameters and malondialdehyde content in two generations of Cucumis sativus L., the seeds of which before the first seeding were subjected to gamma-irradiation in different dose. Applied Science Reports. 2018, V. 21, №3, p.79-83.
40. Abiyev H.A., Topchiyeva Sh.A., Jafarov E.S. The study influence of environmental pollutants on venom of snake Macrovipera lebetina obtusa. Ciência e Técnica Vitivinícola. 2018, V. 33, №3, p.85-96.

Respublika, beynəlxalq və xarici ölkələrin elmi qurumlarında üzvlüyü:
1. “Radiobiologiyanın müasir problemləri” üzrə Beynəlxalq Şüranın üzvü (Moskva ş.).
2. «Радиационная биология и радиоэкология» (Moskva ş.) jurnalının redaksiya şurasının üzvü

Pedaqoji fəaliyyəti:
1. 2009 – 2014-cü illərdə Sumqayıt Dövlət Universitetinin “Ekologiya və Təbiətdən İstifadə” kafedrasının professoru kimi müəllimlik fəaliyyəti ilə məşğul olmuşdur.
2. 2008 – 2010-cu illərdə Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universitetində saathesabı müəllimlik fəaliyyəti ilə məşğul olmuşdur.
3. 2016-cı ildən 0.5 ştat vahidi ilə Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələrinin Hərbi Akademiyasının Elm və adyunktura şöbəsində professor – məsləhətçi vəzifəsində çalışır.

Təltif və mükafatları:
2005-ci və 2016-cı illərdə biologiya elmləri sahəsində xidmətinə görə AMEA-nın Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanları ilə təltif olunmuşdur.

İş yeri və ünvanı:
AR Elm və Təhsil Nazirliyinin Radiasiya Problemləri İnstitutu, AZ1143, Azərbaycan Respublikası, Bakı ş., B.Vahabzadə küç.,9

Vəzifəsi: Aparıcı elmi işçi

Xidməti tel: (+994 12) 5102681
Ev tel: (+994 12) 5450122
Mobil tel: (+994 50) 6344860

E-mail: e_dzhafarov@rambler.ru, elimkhan.jafarov@gmail.com

Anadan olduğu yer: Azərbaycan Respublikası, Biləsuvar

Təvəllüdü: 14.03.1952

Bitirdiyi ali təhsil müəssisəsi: Azərbaycan Dövlət Universiteti (indiki Bakı Dövlət Universiteti)

Elmi dərəcəsi: Kimya elmləri doktoru

Elmi rütbəsi: Professor

Namizədlik (PhD) dissertasiyasının mövzusu:
- ixtisas şifri: 02.00.09
- ixtisasın adı: Radiasiya kimyası
- mövzunun adı: Metanın radiasiya-kimyəvi karboksilləşdirilməsi

Doktorluq dissertasiyasının mövzusu:
- ixtisas şifri: 02.00.04
- ixtisasın adı: Fiziki kimya
- mövzunun adı: Karbon və kükürd oksidlərinin şüalanmanın təsiri ilə baş verən zəncirvari reaksiyalarının fiziki-kimyəvi xüsusiyyətləri

Çapdan çıxmış elmi əsərlərinin ümumi sayı: 244
- xaricdə çıxmış elmi əsərlərinin sayı: 131
- beynəlxalq bazalarda referatlaşdırılan və indeksləşdirilən jurnallarda çap olunan məqalələrin sayı: 115

Müəlliflik şəhadətnamələrinin və patentlərin sayı: 15

Kadr hazırlığı:
- fəlsəfə doktorlarının sayı: 7
- elmlər doktorlarının sayı: 1

Əsas elmi nailiyyətləri:
Suyun toksiki-üzvü çirkləndiricilərdən radiasiya-kimyəvi təmizlənməsi prosesinin elmi əsaslarının işlənməsi, Toksiki birləşmələrin radiasiya təmizlənmə proseslərin kinetika və mexanizminin, PXB-li yağların UB və γ-şülanmadan əvvəl və sonra fraksiya tərkibi və fotolitik parçalanma prosesinin UB-spektroskopiya ilə tədqiqi, Transformator yağı və təhlükəli tullantıların radioliz proseslərinin kinetik modelləşdirilməsi öyrənilmişdir.

Elmi əsərlərinin adları:
1. Э.П. Клапишевская, В.Д. Тимофеев, Е.А. Борисов, Б.Г. Дзантиев, М.А.Курбанов, Радиационное карбоксилирование метана углекислым газом под действием излучения ядерного реактора // Химия высоких энергии, №6, 1976
2. Е.А. Борисов, Б.Г. Дзантиев, В.Д. Тимофеев, Э.П. Клапишевская, М.А.Курбанов О механизме радиационно-химического карбоксилирования метана углекислым газом // Химия высоких энергий, №2, 1978 c.181-182
3. Е.А. Борисов, М.А. Курбанов, В.Д. Тимофеев, Э.П. Клапишевская. О возможности образования кислот при эксплуатации ядерных реакторов с теплоносителем СО₂// Атомная энергия. том 48, 1980 , c.263-264
4. М.А. Курбанов, В.К. Керимов, В.Р. Рустамов, З.И. Искендерова Образование моноокиси углерода и водорода при терморадиолизе СО₂ в присутствии паров воды, Химия высоких энергий, №5, 1983,473-476
5. М.А. Курбанов, В.Р. Рустамов, И.И. Мустафаев, З.И. Искендерова, Х.М. Гаджиев. Закономерности фотолиза газовых смесей СО₂-Н₂О // Химия высоких энергий, №4, 1984
6. В.Р. Рустамов, М.А. Курбанов, З.И. Искендерова, Х.Ф. Мамедов Фотолиз и радиолиз смесей СО₂- Н₂О//Вопросы Атомной Науки и Техники,№3, 1985
7. В.Р. Рустамов, М.А. Курбанов, Х.Ф. Мамедов, З.И. Искендерова Радиолиз газофазных смесей CO₂ –H₂O, Химия высоких энергий, №6, 1985
8. М.А. Курбанов, В.Р. Рустамов, Б.Г. Дзантиев, З.И. Искендерова, Х.Ф. Мамедов. Цепные превращения при радиолизе газофазных смесей СО₂-Н₂, Химическая физика, №1, 1986,с.135-136
9. М.А. Курбанов, В.Р. Рустамов , Х.Ф. Мамедов, З.И. Искендерова. Фотолиз газовых смесей H₂S-CH₄//Химия высоких энергий. №6, 1986, стр.554-555
10. Х.Ф. Мамедов, М.А. Курбанов, З.И. Искендерова. The photolysis and radiolysis of H₂S-CH₄ gas phase mixture, J.Radioanal.nucl.chem. Letter. 1987, 119/21, 95
11. И.И. Мустафаев, М.А. Курбанов, Г.М. Гаджиев. Gasification of different types of carbon in stream and carbon dioxide in the presence of γ-radiation, Carbon, Vol.26, №2, pp. 1988
12. М.А. Курбанов, Х.Ф. Мамедов., З.И. Искендерова. On the energy transfer at the radiolysis of CH₄-H₂S gas mixture //J.Radional. and nucler. Chemistry, 1988, V. 128, №3, p.195
13. М.А. Курбанов, Х.Ф. Мамедов, З.И. Искендерова. Исследование радиационной и фототермических процессов разложения сероводорода в присутствии гомогенных добавок // Вопросы атомной науки и техники, сeр Aтомно-водородной энергетики и технология, 1989.Вып.2
14. М.А. Курбанов, Х.Ф. Мамедов, З.И. Искендерова. Кинетика расходования диоксида сера при радиолизе модельных газовых смесей //Вопросы Атомной Науки и Техники.сeр Ядерная техника и технология, 1991
15. Х.Ф. Мамедов, М.А. Курбанов. О роли реакции CO+SH→COS+H в образовании водорода при взаимодействии СО с H₂S, Кинетика и катализ №4,1995,стр.498-500
16. М.А. Курбанов, Н.А. Ибадов, З.И. Искендерoва. Кинетика одновременного окисления СО и SO₂ в воздушных смесях инициированного термическим распадом пероксида водорода, Кинетика и катализ, №3, 1996, cтр.343-345
17. М.А. Gurbanov, Z.I.Iskenderova. Not-traditional purification methods of natural gases from Hydrogen sulphide, Second Trabzon International energy and Environment Symposium TIEES-98 July 26-29
18. S.Khalilov, H.Mahmudov, S.Ahmedova. Contribution of Azerbaijan Republic on global air pollution, Proceedings of second International Symposium on air quality management at urban regional and global scales. 25-28 September 2001 Istanbul-Turkey, p.259-262
19. Н.А. Ибадов, Б.А. Сулейманов, М.А. Курбанов и др. Радиолитическое разложение полиароматических углеводородов в органических растворителях // Альтернативная энергетика и экология., Москва 2009 №5, стр.22-26
20. Gurbanov M.A., Gurbanov A.G., İskenderova Z.İ. and oth. U.A.Radiation Technology Application for Cleaning of Water from Admixtures of Phenol, PAC and PCBs, Institute of Nuclear Physics Academy of Sciences of Uzbekistan, International Conference, Nuclear Science and its Application, September 25-28, 2012, Samarkand,Uzbekistan,Tashkentp,p.396
21. Джахангирова А.А., Курбанов А.Г., Алиева С.Г.,  Радиолитическое Дехлорирование ПХБ Содержащих Масел в Присутствии Гидроксида Калия и Пропилого Спирта // Химическая Технология, (Сборник Тез. Докл.), Том 2, под редакцией Ю.А. Заходяевой, В.В. Беловой, Москва, 18-23 марта, 2012, стр.382-384
22. M.A. Kurbanov, A.Q. Kurbanov, A.A. Джаванширова, Ш.М. Шафиева. Образование Газообразных Продуктов при ᵞ-радиолизе ПХВ-содержащего масла «Совтол». Akademik M.K.Kərimovun 65 illik yubileyinə həsr olunmuş Radiasiya Tədqiqatları və onların praktiki aspektləri - VIII Konfransı. 20-21noyabr 2013, Bakı, Azərbaycan.
23. З.И. Искендерова, M.A. Курбанов. Радиационная-Химическая очистка воды от Хлороформа. IV Всероссийская конференция с международным участием «Актуальные вопросы химической технологии и защиты окружающей среды» 2014.
24. М.А. Курбанов, С.Г. Мамедов, У.А. Кулиева, З.И. Искендерова. Газообразования в жидких радиоактивных отходах. 10-я международная конференция Ядерная и Радиационная Физика, 8-11 сентября 2015 г., г. Курчатов, Республика Казахстан, с. 47-48.
25. Кулиева У.А., Курбанов М.А., Мамедов С.Г., Искендерова З.И. Радиолитическое разложение щавелевой кислоты в водных растворах. European Journal of Analytical and Applied Chemistry №2, 2015, p. 54-58.
26. Z.I. Iskenderova, A.A. Djavanshirova, and M.A. Kurbanov // A study of Photolysis and Polychlorobiphenyl-Containing Transformer Oil by UV Spectroscopy, Optika I Spektroskopiya, 2016, vol.120, №.5, pp. 823-825.
27. Muslim Gurbanov, Ulviyye Guliyeva, Sahib Mammadov, Hokman Mahmudov. Radiation-Chemical Degradation of Oxalic Acid in Water solutions. Journal of Chemistry and Chemical Engineering, №9, 2015, p. 353-356.
28. Курбанов М.А., Кулиева У.А., Абдуллаев Е.Т., Махмудов О.М., Искендерова З.И. // Радиолиз водного раствора фенола в присутствии нано-γ- Al2O3, Международный Журнал Прикладных и Фундаментальных Исследований, 2016, №5, часть 1, с.21-24.
29. S.G. Mammadov, M.A. Gurbanov, Z.Kh. Dadashov, A.B. Ahadov / Radiocarbon dating of fossil wood and charcoal samples / Intenational Scientific Forum “Nuclear Science and Technologies” / Sept. 12-15, 2017, Almaty,Kazakhstan, pp.291
30. E.T. Abdullayev, M.Ə. Qurbanov, S.Ə. Kərimov / Pestisidlərin heksanda məhlullarının radiolizi/Rəfiqə Əlirza qızı Əliyevanın 85 illik yubileyinə həsr olunmuş “Koordinasion birləşmələr kimyası: analitik kimyanın aktual problemləri” mövzusunda Beynəlxalq elmi konfrans/ Bakı 2017, s.157-158
31. Z.I. Iskenderova, M.A. Gurbanov. Changes of operating characteristics of transformer oil under ionizing radiation // LXVIII international conference «Nucleus 2018» fundamental problems of nuclear physics, atomic power engineering and nuclear technologies dedicated to the centennial of Voronezh state university and to the 80th anniversary of the birth of K. A. Gridnev. Book of abstracts July 2 – 6, 2018 Voronezh Russia, p.209
32. Z.I. Iskenderova, M.A. Gurbanov. Radiolysis of transformer oil in the presence of admixtures of polychlorinebiphenyl // International Journal of Modern Research in Engineering& Management (IJMREM), vol.1, issue 8, 2018, p. 01-06
33. М.А. Курбанов, У.А. Кулиева. Исследование рисков захоронения жидких радиоактивных отходов, связанные радиационно-химическими процессами // Azerbaijan State Oil And Industry University 1st International Conference OnEnergy Of Future: Challenges And Opportunities (ICEFCO) 10-13 September, 2018, Baku, p. 95-96
34. З.И. Искендерова, М.А. Курбанов. Радиационно-химическая деградация 1,2,4-трихлорбензола в водной среде // Химическая Безопасность, 2018, Том 2, № 2, с. 112-118
35. T.S. Idrisov, M.A. Gurbanov, U.A. Gulieva. Photochemical processes during irradiation of crude oil in two-phase system “crude oil+water” // Journal of Radiation Researches,Vol 5, №1,2018, Baku, p.27-34
36. Т.С. Идрисов, М.А. Курбанов, У.А. Кулиева. Деградация компонентов сырой нефти и нефтепродуктов в загрязненной морской воде под действием УФ-света// Химическая Безопасность, 2018, Том 2, № 2, с. 106-111

İş yeri və ünvanı:
AR Elm və Təhsil Nazirliyinin Radiasiya Problemləri İnstitutu, AZ1143, B.Vahabzadə küç., 9, Bakı şəhəri, Azərbaycan Respublikası

Vəzifəsi: Laboratoriya müdiri

Xidməti tel.: (+994 12) 5383224
Mobil tel.: (+994 50) 3126019
Ev tel.: (+994 12) 4973978
Elektron poçtu: m.gurbanov@science.az, m_gurbanov@mail.ru

Xəbərlər

[26.02.2024]

İnstitutda 26 Fevral – Xocalı soyqırımı gününə həsr olunmuş tədbir keçirilib

ətraflı >>

[20.02.2024]

Tələbələr və Magistrantlar təcrübə keçirlər

ətraflı >>

[05.02.2024]

İnstitutun əməkdaşı Gənclər üçün Prezident Mükafatına layiq görülüb

ətraflı >>

[02.02.2024]

Radiasiya Problemləri İnstitutunda 2 fevral – Azərbaycan Gəncləri Gününə həsr olunmuş tədbir keçirilib

ətraflı >>

[31.01.2024]

İnstitutun əməkdaşı xaricdə ezamiyyətdə olub

ətraflı >>

Anadan olduğu yer: Azərbaycan, Abşeron rayonu, Altıağac kəndi

Təvəllüdü: 06.05.1950

Təhsili: S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universiteti (BDU)

Elmi dərəcəsi: Fizika elmləri doktoru

Elmi rütbəsi: Dosent

Namizədlik (PhD) dissertasiyasının mövzusu:
- ixtisas şifri: 01.04.05
- ixtisasın adı: Optika
- mövzunun adı: Hidrogen rabitəli sistemlərin krioməhlullarının infraqırmızı spektrlərində molekullararası qarşılıqlı təsirlərin təzahürləri

Doktorluq dissertasiyasının mövzusu:
- ixtisas şifri: 2225.01; 2209.01
- ixtisasın adı: Radiasiya materialşünaslığı; Optika
- mövzunun adı: Metal və onların oksidlərinin səthində radiasiya-stimullaşdırılmış heterogen proseslərin spektroskopiyası

Çapdan çıxmış elmi əsərlərinin ümumi sayı: 200
- xaricdə çıxmış elmi əsərlərinin sayı: 120
- beynəlxalq bazalarda referatlaşdırılan və indeksləşdirilən jurnallarda çap olunan məqalələrin sayı: 80

Müəlliflik şəhadətnamələrinin və patentlərin sayı: 5

Kadr hazırlığı:
- fəlsəfə doktorlarının sayı: 3

Əsas elmi nailiyyətləri:
Optik və spektroskopik metodları tətbiq etməklə radiasiyanın təsiri altında metal və metal-oksidlərin iştirakı ilə gedən heterogen proseslərin mexanizmlərini və qanunauyğunluqlarını tədqiq edən silsilə xarakterli tədqiqatlar

Elmi əsərlərinin adları:
1. Н.Н. Гаджиева, Ф.Н. Нурмамедова. Радиационное окисление бериллия в воде // Журнал физической химии, 2012, т.86, №9, с.1599-1604.
2. Gadzhieva N.N., Nurmamedova F.N. Oxidation and accumulation of molecular hydrogen in beryllium water system upon radiation – thermal treatment // Protection of metals and physical chemistry of surface, 2012, v.48, №4, p.419-423.
3. Н.Н. Гаджиева, А.А. Гарибов, Ф.Н. Нурмамедова, Ш.С. Исмаилов. Микроскопическое исследование поверхности радиационно - термически окисленного бериллия // Журнал вопросы атомной науки и техники, 2012, №5(81), с.21-26.
4. N.N. Gadzhieva, A.A. Garibov, Sh.S. Ismailov, F.N. Nurmamedova. The electrophysical properties of the surface of radiation. Thermal oxidized beryllium in water medium // International Journal of Materials Science and Applications, 2014, v.3, №6-1, p.16-19.
5. N.N. Gadzhieva. An IR spectroscopy study of the radiation chemical transformation of n-hexane on the silicon surface // Russian Journal Protection of metals and physical chemistry of surfaces, 2014, v.50, №4, p.460-465.
6. N.N. Gadzhieva. An IR spectroscopic study of the radiation- stimulated adsorption of n-hexane on the silicon surface // Australian Journal of technical and natural sciences, 2014, v.4, №7-8, p.111-115.
7. N.N. Gadzhieva. Infrared spectroscopy study of radiation-chemical transformation of n-hexane on a beryllium surface // J.optics and spectroscopy, 2017,v.123, №1, p.21-25.
8. N.N. Gadzhieva. Infrared spectroscopy study of radiation-induced adsorption of n-hexane on a beryllium surface // J.optics and spectroscopy, 2017, v.123,№1,p.26-29.
9. N.N. Gadzhieva, A.M. Magerramov. Radiothermoluminescence of oxides nanostructures onsurfases of radiation-oxidized aluminum and beryllium.// J.optics and spectroscopy, 2018, v.124, №3, p.323-327.
10. N.N. Gadzhieva.Optical properties of the surface of radiation-thermally oxidized aluminum and beryllium //Journal of Radiation Researches, 2017, v.4, №1, p.68-74.
11. N.N. Gadzhieva. Features of radiation-stimulated hydrogenation of an aluminum surface //Journal of Surfase Investigation: X-ray, Synchrotron and Neutron Techniques, 2018, v.12, №3, p.516-519.
12. N.N. Gadzhieva. Study of Formation of Oxide Nanostructures on the Surface of Radiation-oxidated Aluminum // Journal Materials Science: Materials Review (MS:MR), 2018, v.1, issue 1,p.1-6.
13. N.N. Gadzhieva. Pecularities of radiation oxidation of aluminum surface in contact with water // Problems of atomic science and technology, 2018, v.117, 5, p.45-49.
14. T.N. Agayev, S.Z. Melikova, N.N. Gadzhieva. Fourier IR spectroscopy study of the radiation-thermal decomposition of water in the nano-ZrO₂+nano-Al₂O₃+H₂O system // Journal of Physical Studies, 2020, v.21, №2, pp.2701-2701-6.
15. Т.Н. Агаев, С.З. Меликова, Н.Н. Гаджиева, М.М. Тагиев. ИК-Фурье-спектроскопическое исследование радиационно-термического разложения воды в системе нано-ZrO₂-нано-SiO₂+Н₂О // Российские нанотехнологии, 2020, т.15, №2, с.40-44.

Respublika, beynəlxalq və xarici ölkələrin elmi qurumlarında üzvlüyü:
1. Royal Optical Society (Böyük Britaniya)
2. American Chemical Society (ABŞ)

Təltif və mükafatları:
1. Amerika Bioqrafiya İnstitutunun “Radiasiya tədqiqatlarında spektroskopiya” sahəsində əldə etdiyi elmi nailiyyətlərə görə 2011-ci ildə fərqlənmə diplomuna və qızıl medala, 2012-ci ildə isə “İlin adamı” adına layiq görülmüşdür.
2.Beynəlxalq Bioqrafiya Mərkəzinin təqdimatı əsasında 2012-ci ildə XXI əsrin 2000 intellektual alimi (Outstanding İntellectuals of the 21st Century)

İş yeri və ünvanı:
AR Elm və Təhsil Nazirliyinin Radiasiya Problemləri İnstitutu, AZ1143, B.Vahabzadə küç., 9, Bakı şəhəri, Azərbaycan Respublikası

Vəzifəsi: Aparıcı elmi işçi

Mobil tel.: (+994 50) 8703168
Ev tel.: (+994 12) 4329490
Elektron poçtu: nushaba6@mail.ru

Xəbərlər

[26.02.2024]

İnstitutda 26 Fevral – Xocalı soyqırımı gününə həsr olunmuş tədbir keçirilib

ətraflı >>

[20.02.2024]

Tələbələr və Magistrantlar təcrübə keçirlər

ətraflı >>

[05.02.2024]

İnstitutun əməkdaşı Gənclər üçün Prezident Mükafatına layiq görülüb

ətraflı >>

[02.02.2024]

Radiasiya Problemləri İnstitutunda 2 fevral – Azərbaycan Gəncləri Gününə həsr olunmuş tədbir keçirilib

ətraflı >>

[31.01.2024]

İnstitutun əməkdaşı xaricdə ezamiyyətdə olub

ətraflı >>

Anadan olduğu yer: Azərbaycan Respublikası, Şəki şəhəri

Təvəllüdü: 05.09.1949

Təhsili: Bakı Dövlət Universiteti

Elmi dərəcəsi: Fizika-riyaziyyat elmləri doktoru

Elmi rütbəsi: Professor

Namizədlik (PhD) dissertasiyasının mövzusu:
- ixtisas şifri: 01.04.10
- ixtisasın adı: Yarımkeçiricilər və dielektriklər fizikası
- mövzunun adı: Ge-Si bərk məhlulu əsasında hazırlanmış fotodiodların fotoelektrik xassələri

Doktorluq dissertasiyasının mövzusu:
- ixtisas şifri: 01.04.10; 2225.01
- ixtisasın adı: Yarımkeçiricilər və dielektriklər fizikası; Radiasiya materuialşünaslığı
- mövzunun adı: Ge-Si p-n keçidlərində fotovoltaik və radiasiya effektləri

Çapdan çıxmış elmi əsərlərin ümumi sayı: 150
- xaricdə çıxmış elmi əsərlərin sayı: 72
- beynəlxalq bazalarda referatlaşdırılan və indeksləşdirilən jurnallarda çap olunan məqalələrin sayı: 45

Müəlliflik şəhadətnamələrinin və patentlərin sayı: 17

Kadr hazırlığı:
- fəlsəfə doktorlarının sayı: 15
- elmlər doktorlarının sayı: 2

Əsas elmi nailiyyətləri:
     Yarımkeçirici materiallarda və onlar əsasında hazırlanmış strukturlarda fotovoltaik və radiasiya effektlərinin tədqiqi ilə məşğulam. İlk dəfə GeSi bərk məhlulları əsasında fotoqəbuledicilər hazırlanmış və onlarda fotovoltaik və radiasiya effektləri yaranma şərtləri müəyyən olunmuşdur. Alınmış nəticələr əsasında fotoçeviricilərin praktikitədbiq üsulları işlənilmişdir. İlk dəfə Ge-Si strukturlarında elektron və qamma-kvantların təsiri ilə radiasiya stimüllaşdırıcı effekt müşahidə edilmişdir. A³B⁶ laylı kristallarında radiasiya effektləri öyrənilmişdir. Həmin effektlərin öyrənilməsi zamanı qamma-kvantlardan, elektron və proton şüalarından istifadə edilmişdir. Müəyyən edilmişdir ki, qamma-kvantların laylı kristallara ilkin təsiri nəticəsində keçiriciliyin qismən kompensasiyası baş verir, yüksək şüalanma dozalarında isə ilkin komplekslərin dissosiasiyası nəticəsində keçiricilik artır. Fotokeçiriciliyə təsir mexanizmi isə şüalanma zamanı yaranan defektlərin təbiətindən asılı olduğu müəyyən edilmişdir. Tədqiqatlar zamanı alınan nəticələr əsasında laylı kristalların davamlığının artırılma üsulu yaradılmışdır. Proton şüalarının təsiri Rezerfort əks səpilmə üsulu ilə tədqiq edilmişdir. Müəyyən edilmişdir ki, şüalanma zamanı yaranan defektlər anion təbiətlidir və defektlərin kristalın səthyanı və həcmdə paylanma qaydası aşkar edilmişdir. Şüalanma dozasının qiymətinə görə amorflaşmanın astana qiyməti təyin edilmişdir. Alınmış nəticələr laylı kristallarda kvant çuxurunun yaradılmasında istifadə edilir. Yaradılan kvant çuxurlarının xassələrinin tədqiqi istiqamətində tədqiqatlar davam etdirilir. Belə çuxurların yaradılması radiasiya texnologiyasının tədbiqi ilə işıqsaçan diodların və fotoqəbuledicilərin yaradılmasına imkan verəcəkdir. Udulma zolağında fotokeçiriciliyin tədqiqi müxtəlif temperaturlarda və xarici elektrik sahələrində aparılmışdır.
     Müəyyən struktur defektlərin (VGa) qismən kompensasiyası baş verdiyindən GaS kristalının elektrikkeçiriciliyi azalır. Aşqarlama zamanı akseptor və donor tipli iki yüklü lokal mərkəzin yaranması səbəbindən kation vakansiyasının - VYb və Yb-Ga kation atomunu əvəz etməsi (YbGa) eyni zamanda baş verməsi öz-özünə kompensasiya hadisəsinin baş verməsinə şərait yaradır. Bu səbəbdən şüalandırılmış kristalın xüsusi müqaviməti artır və fotokeçiriciliyin temperatur asılılığında termik fəallaşma və sönmə hadisələri müşahidə edilmişdir ki, laylı GaS(Yb,Sm) kristallarının udulma zolağında fotokeçiriciliyi, xarici elektrik sahəsinin təsiri ilə, səthin energetik səviyyələrinin qeyri-hamar potensialının nizamlanması nəticəsində yaranır. Səth potensialının hamarlanma dərəcəsi şüalanma dozasından, aşqar atomlarının konsentrasiyasından və xarici sahənin qiymət və istiqamətindən asılıdır. H+ və He+ ionları ilə implantasiya edilmiş laylı və zəngirvari kristalların (GaS; GaS(Yb, Sm); GaSe ) udma oblastında fotokeçiriciliyi şüalanmanın növündən və aşqar atomunun təbiətindən asılı olmayıb, yalnız struktur defektlərin konsentrasiyasından, termik dəmləmə temperaturundan və şüalanma dozasından asılıdır. Müəyyən edilmişdir ki, şüalanma dozalarının kiçik qiymətlərində ilkin defektlərin qismən kompensasiyası, yüksək dozalarda isə lokal nizamsız amorf oblastlar yaranır, şüalandırılmış kristalların termik dəmlənməsi zamanı isə defektlərin anniqilyasiyası nəticəsində müşahidə olunan stabil defektlər kristalların xassələrini məqsədyönlü idarə etməyə imkan verir.

Əsas nəşirlərin adları:
1. Madatov R.S., Nadzhafarov A.I., Tagiev T.B., and Gazanfarov M.R. The Mechanism of a Current Passing in TlInSe₂ Monocrystalsin Strong Fields. Surface Engineering and Applied Electrochemistry, 2010, Vol. 46, No. 5, pp. 497–500.
2. Р.С.Мадатов, А.И. Наджафов, Т.Б.Тагиев, М.Р., Газанфаров. Влияние ионизирующего излучения на механизм токопрохождения в монокристаллах TlInSe₂. ФТТ. 2011., с. 90-95.
3. Madatov R.S., Nadzhafarov A.I., Tagiev T.B., and Gazanfarov M.R., The impact of ionizing radiation on the mechanism of current transition in TlInSe₂ monocrystals. Recent Advances in Manufacturing Engineering. 2010, pp. 69-75.
4. R. Madatov, M. Sojoudi, T. Sojoudi, P. Farhadi Achieving steady and stable energy from AlGaAs-GaAs solar cells. ETASR international journal engineering, technology and Applied science Research, 2011, №6, p.151-154
5. Мадатов Р.С., Комаров Ф.Ф., Мустафаев Ю.М., Ахмедов Ф.А. Спектрометрия ионного рассеяния и комбинационное рассеяние света в монокристаллах GaS (GaSe), подвергнутых облучению водородом с энергией 140 кэв. Физика и техника полупроводников,2015,т.49,в.5.
6. R.S. Madatov, F.F. Komarov, V.V. Pilkoc, Yu.M. Mustafayeva, F.I. Akhmedova, and M.M. Jakhangirova. Investigation on structural and optical properties of GaS single Cristal exposed to irradiation by hydrogen with 70 keV energy. Journal of Electronic Materials. DOI: 10.1007/s11664-015-3904-4_ 2015 The Minerals, Metals Materials Society.
7. Madatov R.S.,Alekberov A.S. Влияние примеси на спектр поглощения в кристаллах GeS. Журнал прикладной спектроскопия. 2017 ,т.84, №1,с.56.
8. A.Sadigov, R.Madatov, F.Ahmadov, S.Suleymanov- A new detector concept for silicon photo-multiplies.Nucler Instrument and method in Physics Res.,A. a 824(2016)135-136.
9. Мадатов Р.С., Наджафов А.И. и др. Особенности электропроводности кристаллов при фото-рентгеновском возбуждениях. Физика и техника полупроводников,2015,т.49,в.9 (РФ).
10. Tobnaghi M. D, Madatov R, Mustafayev Y, Abasov F. Influence of Gamma Radiation on Electric Properties of Silicon Solar Cells. Int. J. Pure Appl. Sci. Technol. 2014, v. 21, no. 1, p. 12-16.
11. Мадатов Р.С., Гасымов Ш.Г., Бабаев С.С.3, Алекперов А.С., Мовсумова И.М., Джабаров С.Г. Особенности механизма электропроводности в γ-облученных монокристаллах TlInSe₂ под гидростатическим давлением, Физика и техника полупроводников, 2020, том 54, вып. 10, с.997-1002
12. Rahim Madatov, Rakshana Mamishova, Muslim Mamedov, Javanshir Ismayilov, Ulviya Faradjova, Electrophysical properties of Pb 1−XMnX Se epitaxial films irradiated by γ-quanta, Turkish Journal of Physics (2020), 44: р.214 – 221.

Pedaqoji fəaliyyəti:
Azərbaycan Milli Aviasiya Akademiyasının fizika kafedrasının professoru

Təltif və mükafatları:
1. Azərbaycan MEA-nın təltifi-50 illik yub.
2. Azərbaycan MEA-nın təltifi-60 illik yub.

İş yeri və ünvanı:
AR Elm və Təhsil Nazirliyinin Radiasiya Problemləri İnstitutu, AZ1143, Azərbaycan Respublikası, Bakı ş., B.Vahabzadə küç.,9

Vəzifəsi: Laboratoriya rəhbəri

Xidməti tel.: (+994 12) 5383224
Mobil tel.: (+994 50) 6609715
Ev tel.: (+994 12) 5374387
Elektron poçtu: msrahim@mail.ru

Anadan olduğu yer: Azərbaycan Respublikası, Bakı şəhəri

Təvəllüdü: 28.04.1964

Təhsili: Bakı Dövlət Universiteti, Fizika Fakultəsi

Elmi dərəcəsi: Fizika elmləri doktoru

Elmi rütbəsi: Dosent

Namizədlik (PhD) dissertasiyasının mövzusu:
- ixtisas şifri: 01.04.27
- ixtisasın adı: Bərk cisimlər fizikası
- mövzunun adı: Yarımmaqnit yarımkeçiricilər və onların ölçüyə görə kvantlanmış lövhələrində zonalararası Faradey effekti

Doktorluq dissertasiyasının mövzusu:
- ixtisas şifri: 2225.01; 2220.01
- ixtisasın adı: Radiasiya materialşünaslığı; Yarımkeçiricilər fizikası
- mövzunun adı: А^II-IVB^VI halkogenidlərinin elektron quruluşu, defektəmələgəlmə enerjisi və ionlaşdirici şüalarin onlarin fiziki xassələrinə təsiri

Çapdan çıxmış elmi əsərlərin ümumi sayı: 180
- xaricdə çıxmış elmi əsərlərin sayı: 98
- beynəlxalq bazalarda referatlaşdırılan və indeksləşdirilən jurnallarda çap olunan məqalələrin sayı: 85

Kadr hazırlığı:
- fəlsəfə doktorlarının sayı: 1

Əsas elmi nailiyyətləri:
1. İlk dəfə olaraq təməl prinsiplərdən ideal və defektli Сd(Pb)_1-xMn_xTe (х=0.01÷0.25), GaS уаrımkeçiricilərinin elektron quruluşu hesablanmışdır. Müəyyən edilmişdir ki, Сd(Pb)_1-xMn_xTe kristal özəyində vakansiya, düyünlərarası atom, Frenkel cütü kimi defektlərin olması qadağan olunmuş zonanın eninin dəyişməsinə, qadağan olunmuş zonada lokal səviyyələrin yaranmasına, Fermi səviyyəsinin sürüşməsinə, həmçinin maqnit momentlərinin yaranmasına və maqnit xassələrinin dəyişməsinə səbəb olur ki, bunlar da eksperimental olaraq təsdiq edilmişdir.
2. İlk dəfə olaraq defektəmələgəlmə və astana enerjiləri təməl prinsiplərdən Сd(Pb)_1-xMn_xTe üçün Fermi enerjisindən asılı oıaraq müxtəlif yük halları üçün və həmçinin GaS, GaSe, InSe уаrımkeçiriciləri üçün hesablanmışdır. Müəyyən edilmişdir ki, IV qrup halkogenidlərə nisbətən II və III qrup halkogenidkərdə defektəmələgəlmə və astana enerjiləri daha böyükdür.
3. Rabitə orbitalları və Atom Orbitallarının Xətti Kombinasiyası metodları ilə GaS, GaSe, InSe yarımkeciricilərində anion, kation vakansiyaları və kation, anion tipli aşqarlara uyğun enerji səviyyələri hesablanmışdır. Müəyən olunmuşdur ki, bu yarımkeçiricilərdə anion və ya kation vakansiyaları qadağan olunmuş zona və valent zonada lokal səviyyələr yaradırlar. Göstərilmişdir ki, GaS, GaSe, InSe yarımkeçiricilərində defekti əvəz edən, kiçik ion radiusuna və tetraedrik koordinasiyaya malik kationlar kristalın ilkin parametrlərini bərpa edirlər. Digər koordinasiyaya və böyük ion radiusuna malik atomlar isə əlavə defektlər və səviyyələr yaradırlar.
4. MDK metodu ilə, 10^-4Pa vakuumda, yetişmə prosesində əlavə kompensəedici Te buxarı mənbəyindən istifadə etməklə şüşə, şlyuda və ВаF₂ altlıqları üzərində mükəmməl kristal quruluşa və hamar, güzgü səthə malik Сd(Pb)_1-xMn_xTe, x=0.01÷0.1epitaksial təbəqələri alınmışdır.
5. Müəyyən olunmuşdur ki, altlığın temperaturunun Т_a=300К qiymətində şüşə altlıq üzərində alınmış Cd_1-xMn_xTe təbəqələri amorf faza ilə qarışıq polikrisral, slyuda üzərində isə yalnız polikristal quruluşa malikdur. Altlığın temperaturunun artırılması Тa≥470К şüşə altlıq üzərində kubik quruluşa malik polikristal təbəqələrin alınmasına gətirir və temperaturun Т_a≥570К qiymərlərində hər iki altlıq üzərində epitaksial böyümə başlayır.
6. γ- şüalanmanın (Е=1.17MeV, Е=1.33MeV) Cd(Pb)_1-xMn_xT epitaksial təbəqələrinin səth morfologiyasına və kristal quruluşuna təsiri müəyyən edilmişdir. AGM və rentgendifraktometrik üsullarla müəyyən edilmişdir ki. nümunələrin D_γ<25kQr dozada şüalandırılması hissəciklərin ölçülərinin və kristal quruluşun dəyişməsinə səbəb olur ki, bu da nəzəri olaraq təsdiq olunmuşdur.
7. Müəyyən olunmuşdur ki, Сd_1-xMn_xTe epitaksial təbəqələrinin γ-kvantlarla D_γ<25kQr dozada və Pb_1-xMn_xTe epitaksial təbəqələrinin isə Ф≤7·¹⁰17sm^-2 elektron seli ilə şüalandırılması əvvəlcə keçiriciliyin azalmasına gətirir ki, bu da qadağan olunmuş zonada lokal səviyyələrin yaranması ilə əlaqədardır. Şüalanma dozasının sonrakı artması həmin səviyyələrin kompensasiya olunmasına və elektrik keçiriciliyinin artmasına gətirir.
8. Göstərilmişdir ki, Cd(Pb)_1-xMn_xTe epitaksial təbəqələrinin γ-kvantlarla D_γ<25kQr dozada şüalandırılması fotokeçiriciliyin kəskin dəyişmələrinə səbəb olur ki, bu da onlar əsasında ionlaşdırıcı şüa detektorlarını hazırlamağa imkan verir.
9. Müəyyən edilmişdir ki, Cd_1-xMnxTe epitaksial təbəqələrinin tərkibində Mn miqdarının artması, eləcə də D_γ≤0.3kQr dozada γ-kvantlarla şüalandırılması udulma əmsalının dəyişməsinə və spektrin kənarının sürüşməsinə gətirib çıxarır ki, bu da qadağan olunmuş zonanın eninin dəyişməsi ilə izah olunur. Analoji qanunauyğunluqlar Ф≤10¹⁶sm^-2 dozada elektron seli ilə şüalandırılmış Pb_1-xMn_xTe epitaksial təbəqələrində də müşahidə olunur və alınmış nəticələr nəzəri olaraq təsdiq edilmişdir.
10. MDK metodu ilə vahid texnoliji tsikldə, vakuumu pozmadan CdTe/Cd_1-xMn_xTe və Pb_1-xMn_xТе/PbТe_1-уSе_у heterokeçidlərinin (HK) alınmasının optimal rejimi müəyyən edilmişdir. Göstərilmişdir ki, CdTe/Cd_1-xMn_xTe HK λ=0.5-0.9mkm dalğa uzunluğu oblastında, Pb_1-xMn_xТе/PbТe_1-уSе_у HK isə λ=0.9-5.5mkm oblastında həssaslığa malikdir.
11. Müəyyən edilmişdir ki, Pb_1-xMn_xTe yarımmaqnit yarımkeçiricilərinin ölçüyə görə kvantlanmış lövhələrində qadağan olunmuş zonanın eninin azalması zonzlararası Faradey fırlanması bucağının (ZFFB) artmasına gətirir.
12. Pb_1-xMn_xTe yarımmaqnit yarımkeçiricilərinin ölçüyə görə kvantlanmış lövhələrində ZFFB lövhənin sətthinə nəzərən iki müxtəlif kristallik istiqamətlərdə bir-birindən bir neçə tərtib fərqlənir və işarəcə müxtəlifdirlər.
13. Göstərilmişdir ki, Сd_1-xMn_xTe yarımmaqnit yarımkeçiricilərində ZFFB paramaqnit ionlarının konsentrasiyasından xətti asılıdır və manqan ionlarının kiçik konsentrasiyası ZFFB qiymətinə güclü təsir edir.

Praktiki təklif:
• Cd(Pb)_1-xMn_xTe halkogenidlərində Mn konsentrasiyasını dəyişməklə və GaS, GaSe, InSe yarımkeçiricilərinə aşqar vurmaqla zona quruluşunun idarə olunması;
• Cd(Pb)_1-xMn_xTe yarımleçiricilərinə ionlaşdırırcı radiasiya şüalarının təsiri ilə elektrikkeçiriciliyini, fotokeçiriciliyi, keçiriciliyin tipini, maqnit xassələrini, qadağan olunmuş zonanın enini idarə etmək olur.
• Elektron quruluşu və fotokeçericiliyin xassələrindən istifadə etməklə Cd(Pb)_1-xMn_xTe epitaksial təbəqələri və onlar əsasında hazırlanmış strukturlardan yüksək həssaslığa malik günəş elementləri, fotodetektorlar, ionlaşdırıcı radiasiya detektorları hazırlamaq mümkündür.

Elmi əsərlərinin adları:
1. Askerov B.M., Ismailov T.H., Mehrabova M.A. Interband Faraday rotation in semimagnetic semiconductors. Physica status solidi (b), 1991, v.163, p.k117-k121.
2. Джахангирли З.А., Мехрабова М.А. Pасчет электронной структуры вакансий в GaSe методом функции Грина. Известия высших учебных заведений, Физика, Томск, 2006, №11, p.8-12.
3. Mehrabova M.A. Calculation of electronic structure of vacancies and their replacements in semiconductors AIIIBVI. Journal “Radioprotection”, vol.43, №5, 2008, p.134.
4. Mehrabova М.А. Detectors in Barrier Structures of Metal-Lamellar Semiconductors. Key Engineering Materials, Trans Tech Publications, Switzerland, 2010, v.464, p.1-10.
5. Меhrаbоvа М.А. Thermodynamic and electronic properties two-dimensional electron gas with heating. «Alternative energetics and ecology», 2010, №6, p.130-135.
6. M.A. Mehrabova, The modeling of calculations of thermodynamic and electronic parameters of hot electrons in a quantum well, International Journal of Energy, NAUN, ISSN: 1998-4316, issue 4, vol. 4, 2010, p.63-70.
7. M.A. Mehrabova, R.S. Madatov. Calculation of the electron structure of vacancies and their compensated states in III-VI semiconductors. Semiconductors, Russian, vol.45, №8, 2011, p.998-1005.
8. Madatov R.S., Najafov A.I., Tagiyev T.B., Mekhrabova M.A., Gazanfarov M.P. The impact of ionizing radiation on the mechanism of current transition in TlInSe₂ monocrystals. Physics of solid state. 2011, v.45, №11, р. 2097-2101.
9. M.A. Mehrabova, Г.А. Абиев, Ш.А. Топчиева, Э.Т. Бабаев. Определение радионуклидов в составе змеиного яда и возможности создания детекторов на их основе. Вестник МГОУ. Серия «Естественные науки», №3/2011, стр.7-11, Россия, Москва.
10. M.A. Mehrabova, I.R. Nuriyev, H.S. Orujov. Electron Structure and Optical Properties of Cd_1-xMn_xTe Thin Films. International Journal of Materials, 2014, v.1, p.63-70.
11. M.A. Mehrabova, H.R. Nuriyev, H.S. Orujov, A.M. Nazarov, R.M. Sadigov, V.N. Poladova, Defect formation energy for charge states and electrophysical properties of CdMnTe, Invited paper, Proc. SPIE Photonics, Devices and Systems VI, vol.9450, 2015, p.94500Q-1-10.
12. M.A. Mehrabova, H.S. Orujov, N.H. Hasanov, Ab initio study of defects in CdMnTe: Electronic structure and related properties, SciencePG International Journal of Materials Science and Applications, 2014, 3(6-1), p.24-32.
13. M.A. Mehrabova, H.R. Nuriyev, T.B. Taghiyev, R.M. Sadigov, A.M. Nazarov, N.I. Huseynov, Impact of γ-irradition on srtucture and electrophysical properties of CdMnTe, SciencePG International Journal of Materials Science and Applications, 2014, 3(6-1), p.20-23.
14. И.Р. Нуриев, А.М. Назаров, M.A. Mehrabova, Р.М. Садыгов, Особенности роста, структура и морфология поверхности эпитаксиальных пленок Cd_1-xMn_xTe, Журнал «Неорганические Материалы», 2016, т.52, №9, с.1-4.
15. И.Р. Нуриев, М.А. Мехрабова, А.М. Назаров, Р.М. Садыгов, Н.Г. Гасанов. Рост, cтруктура и морфология поверхности эпитаксиальных пленок CdTe. ФТП, v.51, №1, p. 36-39, 2017.
16. И.Р. Нуриев, М.А. Мехрабова. Н.Г. Гасанов. Cтруктура и морфология поверхности эпитаксиальных пленок Cd_1-xMn_xSe. Поверхность, 2018, № 5, с. 98-101.
17. И.Р. Нуриев, А.М. Назаров, М.А. Мехрабова, Н.Г. Гасанов, Р.М. Садыгов, Н.В. Фараджов, С.С. Фарзалиев. Структура и морфология поверхности эпитаксиальных пленок полумагнитных твердых растворов Cd_1-x(Mn,Fe)_xSe. Поверхность, 2019, 11, c. 78-80
18. М.А.Мehrabova, H.R.Nuriyev, H.S.Оrujov, N.H.Hasanov, Т.I.Кеrimova, А.А.Аbdullayeva, A.I.Kazimova. Effect of gamma irradiation on conductivity of Cd_1-xFe_xTe, ФТТ, 2019, v.61, №12, p. 2306–2309.
19. А.А. Абдуллаева, Н.Г. Гасанов, А.И. Кязимова, М.А. Мехрабова, Г.С. Оруджев, Ab initio расчеты дефектов в полумагнитных полупроводниках CdMnSe. Известия российской академии наук. Mеханика Tвердого Tела. 2020, № 1, с. 130-136
20. M.A. Mehrabova, T.I. Kerimova, N.H. Hasanov. Dielectric properties of Cd_1-xFe_xTe semimagnetic semiconductors. 9th Rostocker International Conference: “Technical Thermodynamics: Thermophysical Properties and Energy Systems”, 15 October, 2020, University of Rostock, Germany, p.38

Respublika, beynəlxalq və xarici ölkələrin elmi qurumlarında üzvlüyü:
1. Ekologiya və İnsan Təhlükəsizliyi Beynəlxalq Elmlər Akademiyasının akademiki, Sankt-Peterburg, Rusiya Federasiyası
2. Beynəlxalq Ekoenergetika Akademiyasının professoru, Azərbaycan
3. Texnologiyaların Commersalizasiyası üzrə baş mütəxəssis, ABŞ, Ukrayna
4. “Physica B: Physics and Condensed Matter” jurnalının eksperti, Web od Science, IF – 1.9
5. “Photonics-2017”, Prague, Czech Republic konfransının təkilat komitəsini üzvü
6. "Security Management and Society" III Beynəlxalq konfransının beynəlxalq elmi komitəsinin üzvü, Brno", Czech Republic, 2012
7. “Material science” USA, Science Publishing Group”, 2014, jurnalının xüsusi buraxılışının baş redaktoru
http://www.sciencepublishinggroup.com/specialissue/specialissueinfo.aspx?specialissueid=123001&journalid=123
8. ABŞ-ın “Science Publishing Group”-a daxil olan 3 jurnalının redaksiya heyətinin üzvü:
1) American Journal of Physics and Applications,
2) American Journal of Nanoscience and Nanotechnology,
3) International Journal of Materials Science and Applications

Pedaqoji fəaliyyəti:
1) Bakı Dövlət Universiteti, Fizika fakultəsi, “Bərk Cisimlər Fizikası” kafedrası;
2) Bakı Dövlət Universiteti nəzdində “Gənc İstedadlar Liseyi”

Digər fəaliyyəti:
1) Elmi rəhbər - 5 doktorant
2) Beynəlxalq və respublika olimpiadalarına şagirdlərim hazırlığı
3) Texnologiyalarin Kommersalizasiyasi

Təltif və mükafatları:
1. XXI əsrin gənc alimi diplomu
2. Bakı Dövlət Universitetinin Gənc İstedadlar Liseyinin fəxri fərmanı

İş yeri və ünvanı:
AR Elm və Təhsil Nazirliyinin Radiasiya Problemləri İnstitutu, AZ1143, B.Vahabzadə küç., 9, Bakı şəhəri, Azərbaycan Respublikası

Vəzifəsi: Aparıcı elmi işçi

Xidməti tel.: (+994 12) 5383224 (132)
Mobil tel.: (+994 50) 7318177
Ev tel.: (+994 12) 4325187
Elektron poçtu: m.mehrabova@science.az,mehrabova@mail.ru

Anadan olduğu yer: Azərbaycan Respublikası, Ağdaş şəhəri

Təvəllüdü: 14.09.1944

Bitirdiyi ali təhsil müəssisəsi: Azərbaycan Dövlət Universiteti (indiki Bakı Dövlət Universiteti)

Elmi dərəcəsi: Kimya elmləri doktoru

Elmi rütbəsi: Dosent

Namizədlik (PhD) dissertasiyasının mövzusu:
- ixtisas şifri: 05.17.12
- ixtisasın adı: Kauçuk və rezin texnologiyası
- mövzunun adı: Xlor üzvi maddələrin iştirakı ilə BNK-nin radiasion kimyəvi üsulla vulkanlaşması

Doktorluq dissertasiyasının mövzusu:
- ixtisas şifri: 02.00.06; 02.00.09
- ixtisasın adı: Makromolekullar kimyası; Yüksək enerjilər kimyası
- mövzunun adı: Elastomerlərdə kimyəvi quruluşun formalaşdırılması və onun materialın fiziki-kimyəvi və istismar xassələrinə təsiri

Çapdan çıxmış elmi əsərlərin ümumi sayı: 300
- xaricdə çıxmış elmi əsərlərinin sayı: 183
- beynəlxalq bazalarda referatlaşdırılan və indeksləşdirilən jurnallarda çap olunan məqalələrin sayı: 79

Müəlliflik şəhadətnamələrinin və patentlərin sayı: 35

Əsas elmi nailiyyətləri:
Radiasiya-kimyəvi texnoloji üsulla kvazi sistemlərdə gedən tikilmə prosesi və mexanizmi tətqidi, poliolefinlərin və sintetik kauçukların quruluşunu və xassələrinin tətqiqi, temperaturu və radiasiyanın təsirindən makromolekulda gedən kimyıvi çevrilmələrin tətqiqi, müxtəlif tikici agentlərin və sensibilizatorların iştirakı ilə fəza quruluşunun dəyişməsi və radikal proseslərin əmələ gəlməsi, əsas radiasiya-kimyəvi təsiri ilə müsbət dəyişiklərin əmələ gəlməsi, yeni kimyəvi C-C quruluşun polimerlərin istismar xassələrinə təsiri

Elmi əsərlərin adları:
1. Ш.М.Мамедов, Ф.И.Ядреев, Е.М. Ривин: Бутадиен-нитрильные каучуки резины на их основы, Баку, 1990 Изд. Елм, 280 с.
2. Ш.М.Мамедов: Основы технологии синтеза, переработки и вулканизация бутадиен-нитрильные каучуков, LAP LAMBERT Academic Publishing, 2015, 350 p.
3. Ш.М.Мамедов, А.А.Гарибов: Радиационная физика и химия полимеров. LAP LAMBERT Academic Publishing, 2016, 685 p.
4. Ш.М.Мамедов: Ядерная химия и радиационно-химицеские процессы, Баку, Елм, 2018, 415 с.
5. S.M.Mammadov: The Influence of γ-Irradiation on Structuration in Solutions of BNR and Properties of Films, Open Journal of Physical Chemistry, 2012, 2, 182-184
6. S.M.Mammadov, R.F.Khankishiyeva: Influence of Gamma Irradiation on Structure and Properties of Nitrile-Butadien Rubber in Presence of Modified Nano Metals, American Journal of Polymer Science 2017, 7(2): 23-29
7. Sh.M.Mammadov, R.F.Khankishiyeva: Influence Nanopowders Metal Oxide on the Rheological and Structural Properties of Vulcanizates, American Journal of Polymer Science, 2016,6(3): 59-67
8. Ш.М.Мамедов: Радиолиз смеси БНК с поливинилхлоридом, Москва, Журнал Высокий Энергии, 2012
9. Sh.M.Mammadov, H.N.Akhundzada: Structural Parameters and Dynamical Properties of the Radiative and Peroxide Vulcanizates Based on EPM Participation, American Journal of Polymer Science, 2016,6(1): 12-17
10. Ш.М.Мамедов: Зависимость Свойств Радиационных Вулканизатов на Основе СКН-40-ПВХ-30 Структуры Вулканизационной Сетки, Журнал Каучук и резина, 2009, с. 2-5
11. R.F. Khankishiyeva, S.M. Mammadov, H.N. Akhundzada, J.S. Mammadov, A.I. Azadaliyev, P.I. Ismayilova, G.A. Mammadova, Comparative study of the effect of gamma-radiation on the structural and hermophysical properties of nitrile-butadiene rubber filled with different nanometal oxides, Problems of Atomic Science and Technology. 2020. №2 (126), p. 39-46
12. S.M. Mammadov, H.N. Akhundzada, R.F. Khankishiyeva, J.S. Mammadov, G.A. Mammadova, P.I. Ismayilova, A.K. Mammadov, I. Azadaliyev, M.N. Mirzayev, Effect of gamma irradiation on the crosslinking process of nitrile- butadiene rubber with triazine and maleic compounds, Journal of Optoelectronic and Biomedical Materials. 2020. № 3 (12) p. 81-87

Respublika, beynəlxalq və xarici ölkələrin elmi qurumlarında üzvlüyü:
Beynəlxalq fundamental təhsil akademiyasının həqiqi üzvü

Pedaqoji fəaliyyəti: Bakı Dövlət Universiteti, Kimya fakultəsi

Təltif və mükafatları: D.İ. Mendeleyev mükafatı

İş yeri və ünvanı:
AR Elm və Təhsil Nazirliyinin Radiasiya Problemləri İnstitutu, AZ1143, Azərbaycan Respublikası, Bakı ş., B.Vahabzadə küç., 9

Vəzifəsi: Laboratoriya rəhbəri

Xidməti tel.: (+994 12) 4383224 (101)
Mobil tel.: (+994 55) 4974063
Ev tel.: (+994 12) 4406343
Faks: (+994 12) 5398318
Elektron poçtu: shiraz.mamedov@gmail.com

Anadan olduğu yer: İrəvan Mahalı, Zəngibasar bölgəsi

Təvəllüdü: 01.04. 1957

Təhsili: Bakı Dövlət Universiteti, biologiya fakultəsi

Elmi dərəcəsi: Biologiya elmləri doktoru

Namizədlik dissertasiyasının ixtisas şifri, ixtisasın adı və mövzusu:
03.00.15 – "Genetika"
Retinol-asetatın genomüdafiə təsir mexanizminin xüsusiyyətlərinin öyrənilməsi

Doktorluq dissertasiyasının ixtisas şifri, ixtisasın adı və mövzusu:
2426.01 – "Ekologiya"; 2418.01 – "Radiobiologiya"
Qamma və UB faktorlarla induksiyalanmış genomun qeyri-stabilliyini aşağı salan radioprotektor təsirləri

Çapdan çıxmış elmi əsərlərin ümumi sayı: 71

Xaricdə çıxmış elmi əsərlərinin sayı: 35

Beynəlxalq bazalarda referatlaşdırılan və indeksləşdirilən jurnallarda çap olunan məqalələrin sayı: 12

Müəlliflik şəhadətnamələrinin və patentlərin sayı: 4

Əsas elmi nailiyyətləri:
1. Bizim tərəfimizdən iki taksonomik sinfə (birləpəli və ikiləpəli) aid Allium cepa, Nicotiana tabacum və Triticum durum bitkilərinin M1 və M2 nəsillərində xromosom aberrasiyalarının miqdarının artmasının müəyyən olunması şüalanmanın təsirinin müxtəlif bitki növlərində genomun qeyri stabilliyinin induksiyasına səbəb olmasını sübut edir.
2. Bitkilərdə sitogenetik pozulmaların və genomun qeyri stabilliyinin artması fizioloji – biokimyəvi parametrlərin (xlorofil a və b-nin, karotinoidlərin miqdarının azalması) dəyişilməsi ilə müşayət olunmuşdur.
3. Müxtəlif növ bitkilərdə genomun qeyri stabilliyinin xüsusiyyətlərinin öyrənilməsi nəticəsində müəyyən olunmuşdur ki, tozlanma tipi tək ana formalarda yox, həm də M1 və M2 nəsillərində xromosomların struktur dəyişikliklərinə təsir edir: aşağı şüalanma dozalarında çarpaz tozlanan bitkilərdə xromosom aberrasiyalarının tezliyi öz – özünə tozlanan bitkilərə nisbətən 1,3-1,5 dəfə aşağıdır, bu da bitki genomunun homo və heteroziqotluğunun rolunu sübut edir.
4. Laboratoriya şəraitində toxumların aşağı dozada şüalanmalarının (1-15 Qy) onlardan əmələ gələn bitkilərin boy artımına stimullaşdırıcı təsir etdiyi sübut olunmuşdur. Bundan əlavə, müəyyən olunmuşdur ki, yüksək dozalar (200-300 Qy) xlorofil və karotinoid piqmentlərinin miqdarına müxtəlif cür təsir edir.
5. Şüalandırılmış bitkilərin genomuna təsir edən radioprotektorlar müəyyən edilmişdir: sofora çiçəkləri və yunan quzu ekstraktları və sofora çiçəklərindən alınmış rutin.
a) Sofora bitkisinin çiçəklərindən alınmış rutinin və onun dəmirlə kompleksinin təsiri nəticəsində 5 – 15 Qy dozalarda şüalandırılmış toxumlardan alınmış bitkilərdə xromosom aberrasiyaların çıxımı 1,9-2,4 dəfə azalmışdır.
b) Sofora ekstraktının 0,01% qatılıqlı məhlulu ilə işlənmiş və şüalandırılmış toxumlardan əmələ gələn bitkilərdə sitogenetik pozulmalar 2 dəfə azalmışdır.
c) Yunan qozunun 0,01% qatılıqlı məhlulu ilə işlənmə xromosom aberrasiyaların çıxımının 3 dəfə azalmasına səbəb olmuşdur.
İlk dəfə olaraq radiasiya təsiri ilə induksiya olunan sitogenetik pozulmalar və genomun qeyri stabilliyinin inkişafının qarşısının alınması üçün bu bitki preparatlarının tətbiqinin perspektivliyi əsaslandırılmışdır.
6. Xromosom aberrasiyaların çıxımının aşağı düşmə səviyyələri onu göstərir ki, rutin və dəmir rutinat (2.0 və 3 dəfə) geniş tətbiq olunan antimutagenlər Fe-tiokarbamid və Fe-pirokatexinatdan (1,9 və 1,6 dəfə) daha effektivdir.
7. Toxuların şüalanmadan əvvəl yunan qozu ekstraktı ilə işlənməsi daha yüksək radioqoruyucu effekt göstərmişdir ki, bu da özünü kontrol bitkilərə nisbətən cücərtilərdə xromosom aberrasiyaların çıxımının aşağı düşməsində və yarpaqlarda fotosintetik piqmentlərin miqdarının artmasında göstərmişdir. Yunan qozu ekstraktının radioprotektor təsiri rutindən iki dəfə çox olmuşdur.
8. Rutin preparatının şüalanmış toxumlardan alınmış bitkilərdə fotosintetik piqmentlərin miqdarına (xlorofil a və b, karotinoidlər) müsbət təsir etdiyi göstərilmişdir. Dəmir rutinat da anoloji, lakin bir az zəif təsir etmişdir. Müəyyən olunmuşdur ki, hər iki preparatın protektor təsirinin gücü bitkinin növündən asılı olmuşdur, belə ki, tütündə bu təsir buğdadan artıq olmuşdur.
9. Müəyyən olunuşdur ki, şüalanmadan əvvəl toxumların yunan qozu və sofora ekstraktı ilə işlənməsi lipidlərin peroksid oksidləşməsi effektini zəiflətmişdir ki, bu özünü işlənmiş toxumlardan alınan bitkilərin hüceyrələrində malon dialdehidinin miqdarının azalmasında göstərmişdir. Bitki preparatlarının təsirindən bu maddənin miqdarının azalması onlarda antioksidant xassələrin olmasını sübut edir. Bu onu göstərir ki, radiasiya ilə induksiya olunan genomun qeyri stabilliyi istifadə olunan təbii radioprotektorlar olan rutinin, sofora və yunan qozu ekstraktının antioksidant aktivliyi ilə əlaqəli ola bilər.
10. А, К₁ və Е vitaminlərinin antioksidant xassələrinin uvr B rec F genlərinə görə mutant E.coli ştammları əsasındakı test sistemlərdə tədqiqi göstərmişdir ki, istifadə olunan vitaminlərlə müqayisədə retinol asetat 0,001 mkq/ml qatılıqda, həmçinin müxtəlif vitaminlərlə birlikdə А+К₁, А+К₁+Е daha yüksək antioksidant təsir göstərmişdir. Müəyyən olunmuşdur ki, retinol asetatın gen qoruma təsirinin mexanizmi uvrB, recF genləri və onların məhsulları iştirakı ilə gedən xətasız reparasiyanın istiqamətinin aktivləşməsi ilə bağlıdır.
11. Alınmış nəticələr əsasında şüalanma zamanı çarpaz və öz-özünə tozlanan bitkilərdə genetik pozulmaların müxtəlif inkişaf proseslərinin olması və onların antioksidant xassəli təbii ekstraktlarla korreksiya olunmasının mümkünlüyünü iddia etmək olar.

Praktiki təklif
1. Təbii mənşəli preparatların radioprotektor təsiri barədə nəticələr bunların əsasında müxtəliv radioaktiv çirklənmələr və genotoksikantlarin xroniki təsirinə qarşı dərman preparatları və qida əlavələrinin hazırlanması perspektivləri yaradır.
2. Təbii mənşəli yeni bioloji aktiv üzvi-mineral tərkibli birləşmələrin model şəraitdə bitki sistemlərində radioprotektor xüsusiyyətlərinin tədqiqi bu preparatlar əsasinda üzvi – mineral gübrələrin istehsalı və kənd təsərrüfatında tətbiqinə imkan yaradır.
3. Bitkilərdə radiasiya və başqa stress faktorlar nəticəsində yaranmış ekogenetik zədələnmələrin təsirinin tədqiqi və onların aradan qaldırılması istiqamətində elmi axtarışların aparılması gələcəkdə insan və bitki orqanizmində yarana biləcək fəsadların qarşısının alınmasında müsbət nəticələrin əldə olunmasına imkan verəcək.
4. Alınmış üzvi-mineral tərkibli birləşmələrdən təbii və antropogen çirklənmiş torpaqlarda bitkilərin mühafizəsi, onların bioloji üsullarla reabilitasiyası texnologiyalarının işlənib hazırlanması istiqamətində istifadə oluna bilər.
5. Humin tərkibli birləşmələr eyni zamanda Abşeron yarımadasında neftlə şirklənməyə məruz qalmış və Respublikada son vaxtlar daha da artan şoranlaşmaya qarşı, çirklənmiş su mənbələrinin zərərsizləşdirilməsi sahəsində istifadə oluna bilər.

Elmi əsərlərinin adları:
1. Mamedova S.A. The features of the retinol-acetate correction of induced by ultra-violet rays mutagenesis //19th Annual Meeting of EEMS, Greece, Rhodes, 1989. P. 138.
2. Sardarli G., Mamedova S.A. Antimutagenic activity of retinilacetate in the case of original of pyrimidin dimmers// In: III National Congress of Medical Biology an Genetics. 28-30 September, 1990. -Varna, Bulgaria. - P.104.
3. Мамедова С.А. Антимутагенное действие ретинола на спонтанный и индуцированный НГ и УФ- лучами мутагенез в клетках E.coli // В мат. VII Всесоюзного симпозиума «Молекулярные механизмы генетических процессов». - М.: Наука, 1990. - С.119-120.
4. Mamedova S.A. The features of antimutagenic effect of retinol- acetate by appearance of the intermolecular sewings of DNA in E.coli cells// XX Annual Meeting of EEMS. - York, 1990. - P. 39.
5. Мамедова С.А. Особенности коррекции ретинолом мутагенеза, индуцированного УФ-излучениями и алкилирующими соединениями // В мат. VI съезда АзОГиС. Баку,- Азернешр.- 1994.- С. 145.
6. Мамедова С.А. Антимутагенная активность ретинол ацетата в зависимости от вариабельности последовательности его комбинированного применения в сочетании с нитрозогуанидином// ВИНИТИ, - №1572-В94. - от 19.09.94г.,- 1994.
7. Məmmədli S.A. Retinol –asetatın ayrılıqda və E və K vitaminləri ilə birlikdə antimutagen təsir aktivliyi // M. Axundovun 100 illik yubileyinə həsr olunmuş «Eksperimental biologiyanın inkişaf perspektivləri» mövzusunda elmi konfransın materialları. Bakı. - BDU - 2002, may, - S. 61-62.
8. Əliyev Ə.A., Babayev M.Ş., Məmmədli S. A.,və b. Ğen mutasiyasının gısa müddətli analiz üsulu (metodiki göstəriş). - Bakı.- BDU.1997. - 24 s.
9. Мамедли С.А. Механизм генозащитного действия ретинол-ацетата -. Киев, Логос, 2004.- 145 С.
10. Мамедли С.А. Концентрационная зависимость протекторного действия ретинол-ацетата при индукции мутаций УФ-светом //Аzərb. Resp. Təhsil Nazirliyi. «Bilik» dərgisi. - 2005, №2. - С.48-51.
11. Məmmədli S.А. Retinol-asetatla UB-şüaların induksion mutasiya şəraitində Е.coli К-12 hüceyrələrində korreksiyası “Еksperimental biologiya və müasirlik” konfr. mat. Bakı, - BDU, 29-30 aprel, 2005,- S. 150-151.
12. Мамедли С.А. Особенности путей коррекции ретинол-ацетатом УФ-индуцированного мутагенеза //AMİU-nun 30-illik yubileyinə həsr olunmuş 111-Beyn. Simp. Bakı. 23-25 noyabr, 2005.- S. 236 -240.
13. Mameдли C.A., Фараджов М.Ф., Шамилов Э.Н. Регуляция мутационной изменчивости в клетках Allium cepa. /Международная конференция “Биорад-2006” Биологические эффекты малых доз ионизирующей радиации и радиоактивное загрязнение среды. 28 февраля-3 марта, Сыктывкар, 2006г. - С. 103-104.
14. Мамедли С.А., Шамилов Э.Н., Фараджов М.Ф, Абдуллаев А.С. Генозащитное действие экстракта зеленых плодов грецкого ореха на хромосомные аберрации в проростках Allium cepa. /Российская Академия Наук, Международная Ассоциация Академий Наук, Международный радиоэкологический Союз. V Съезд по радиационным исследованиям. 10-14 апреля 2006 г. Тезисы докладов. -Том 2.- Москва, 2006.- С. 44
15. Мамедли С. А. Генозащитное действие ретинол-ацетата в клетках E. Coli.//AMEA, Xəbərlər, Biologiya elmləri .- № 1-2. - Bakı. - 2006. - S. 109-117.
16. Шилина Ю.В., Мамедли С.А., Рашидов Н.М. Спонтанная и индуцированная генетическая нестабильность соматических клеток растений /Вiсник Украiнского Товариства Генетикiв i Селекцiонерiв. - 2006. - Т.4, №2. - С. 249-271.
17. Şamilov E.N., Abdullayev A.S., Məmmədli S.A., Əzizov İ.V. Aşağı və kritik dozalarda şüalandırılmış Triticum, Zea mays, Allium cepa toxumlarında radioprotektorların fotosintez piqmentlərinə və xromosom aberrasiyalarına təsiri. /Botanika institutunun елми əsərləri. - Бакы, 2006. – С. 344- 352.
18. Rzayev A.A., Huseynova Z.H., Suleymanova A., Mamedli S.А., Azizov I.V. Comparative study of radioprotective properties of pyrocatechol, thiocarbamide, rutin and their iron complexes. //European Radiation Research 2006, The 35th Annual Meeting of the European Radiation Research Society and The- 4th Annual Meeting of the Ukrainian Society for Radiation Biology.- 22nd to 25 th August, 2006. Kyiv.- Ukraine.- Р.99.
19. Şhamilov E.N, Rzayev A.A., Huseynova Z.H. , Mamedli S.A. , Azizov I.V. Influence of complexes of iron on genetic changes at γ-irradiated wheat./The fourth Eurasian conference on Nuclear science and its application. October 31 - November 3, 2006 Baku, Azerbaican. - Р. 116.
20. Мамедли С.А. Протекторная активность ретинол-ацетата в сочетании с витаминами Е и КI //Sağlamlıq, Bakı. - 2006.- С. 133-139.
21. Мамедли С.А. Радиационно-индуцированная нестабильность генома у растений и бактерий. Баку. Элм. -256с.
22.Мамедли С.А., Гродзинский Д.М. Роль типа опыления в проявлении радиационно-индуцированной нестабильности генома у растений.//Доповиди НАН Украины. - № 7.- 2007. - С. 165-170.
23. Shamilov E.N., Rzayev A.A., Huseynova Z.H., Suleymanova A.S., Mamedli S.A., Azizov I.V. Influence of complexes of iron on genetic changes at g -irradiated wheat /The fourth Eurasian conference on Nuclear science and its application. October 31 - November 3, 2006. - Baku, Azerbaican. - 2007. - Р. 230-236.
24. Мамедли С.А., Халилов Р.И. Радиопротекторное воздействие препаратов рутина и рутината-железа на семена пшеницы. //BDU Хəbərləri. - Bakı. - 2007. - №3. - С. 69-74.
25. Мамедли С.А. Радиопротекторные свойства экстракта софоры.//Сб. Проблеми Радiацiiоннoi Медицини та Радiобiологii. - Киев. - 2006. - 12 выпуск.-С. 258-265.
26. Мамедлi С.А. Радiопротекторна дiя препаратiв рослинного походження //Карантин i Захист Рослин. - Киев. - 2007. - №4.- С. 27.
27. Мамедли С.А. Радиационно-индуцированная нестабильность генома у растений табака //Харчовi добавки харчування здоровоi та хвороi людини. - Материалы другоi мiжгалузевоi мижнародноi науково-практичноi конференцii, 5-6 квiтня 2007 року.- Донецк, 2007.- С. 133-134.
28. Мамедлi С.А. Радiопротекторна дiя препаратiв рутину, екстрактiв волоського горiху та софори на насiння тютюну//Наукови доповиди Національного аграрного університету. - вып. №1(6). - 2007. - Киев. -http://www.nbuv.gov.ua/e-Journals/nd/2007-1/07msatls.pdf.
29. Məmmədli S.A., Sadıxova N.D. Bəzi dəmir komplekslərinin və qoz ekstraktının genomüdafiə təsiri // Kimya problemləri dərgisi , - № 4. - Bakı -2007. - S. 758-761.
30. Мамедли С.А.. Радиационно-индуцированная нестабильность генома у растений табака./ Науковий Вiсник, НАУ. - 105.- Киев. - 2007. - С. 227-232.
31. Məmmədli S. A.,Xəlilov R.İ. Bitkilərdə ionlaşdırıjı şüaların təsiri ilə yaranmış genomun qeyri –stabil vəziyyətinə çarpaz tozlanmanın təsiri //Fövqaladə hallar və həy.fəal.təhlükəsizliyi prob.10 illik yub.həsr olun.IVBeyn. Simp.mat. - 15-16 noyabr,2007. - Bakı. - 2007. - S. 176-179.
32. Mamedli S.A. Antioxidant properties of the extract of sophora//Natural cataclysms and global problems of the modern civilization. – Baku. - 2007. - P. 534-538.
33. Məmmədli S.A.. Şüalandırılmış bitki toxumlarında radioprotektorların təsirilə genomun qeyri-stabilliyinin tənzimlənməsi//Akademik H. Əliyevin 100 illik yub.həsr olun.elmi konfrans. mat. - 5-7 dekabr, Bakı . - 2007. - S. 62-68.
34. Мамедли С.А., Садыгова Н.Д., Потекторное воздействие препаратов растительного происхождения на семена Allium Cepa L.//БДУ Хябярляри. - Бакы.- 2008. - №3. - С. 73-78.
35. Мамедли С.А. Антимутагенное и антиоксидантное действие препаратов растительного происхождения при облучении семян Allium Cepa L./Досягненя i проблеми генетики, селекцii та бiотехнологii: збiрник наукових праць. –Т. 2.- Киiв: Логос, 2007. – С. 528-532.
36. Мамедли С.А. Радиационно-индуцированная нестабильность генома у растений и бактерий. Баку: Элм; - 2007. – 256 c.
37. Мамедли С.А. Радиационно-индуцированная нестабильность генома у растений лука Allium Cepa L //Ekoenerqetika, №2. - Baku. - 2007. - S. 26-29.
38. Мамедли С.А., Садыгова Н.Д. Генозащитное действие препаратов растительного происхождения на семена Allium Cepa L. //BDU Xəbərləri. - Bakı.- 2008. - №3. - S. 62-67.
39. Мамедли С.А. Протекторного действия ретинол-ацетата при индукции мутаций УФ-светом. //Sağlamlıq, Bakı. - 2008. - S. 139-143.
40.Məmmədli S.A.,Sadıxova N.D. Radioprotektorların təsirilə genomun qeyri-stabilliyinin tənzimlənməsi. // Kimya problemləri dərgisi, № 3.- Bakı. - 2008. -S. 529-532.
41. Мамедли С.А., Садыгова Н.Д. Роль типа опыления в проявлении радиационно-индуцированной нестабильности генома в клетках Allium Cepa L. //БДУ Хябярляри. - Бакы. - 2009. - №2. - С. 92-97. 42. Мамедли С.А. Радиопротекторная активность витаминов А, Е и К1 // Azərbaycan Aqrar Elmi. – Bakı. - 2009.- №3-4. – S. 126-128.
43.Мамедли С.А. Экологическое определение проявлений нестабильности генома у перекрестно опыляющихся растений. ATC-nin əsərlər toplusu. - Bakı. - 2009. –X1 c.11-h. - S. 527-535.
44. Мамедли С.А., Халилов Р.И., Новрузов В.С. Протекторные действия ретинол-ацетата на спонтанные и индуцированные УФ-светом мутации. // Gəncə Dövlət Universiteti.Elmi Xəbərləri. - Gəncə. - 2009. - №1. - С. 122-128.
45. Мамедли С.А. Уровень перекисного окисления липидов в клетках ALLIUM CEPA после обработки семян растительными препаратами /Фактори експериментальної еволюції організмів. Зб. Наукових праць, т. 9 – Київ: Логос, 2011. – С.472-476.
46. Məmmədlı S.A. Ətraf mühitin canlı orqanizmlərdə yaratdığı ekogenetik dəyişkənliklər //Radiasiya tədqiqatları və onların praktiki aspektləri.V111 konf. Bakı.20-21noyabr, 2013.s131.
47. Sevil Akif Mamedli. Radioprotective properties of Sophora extract. European Journal of Biophysics.Vol. 2, No. 3, 2014, pp.13-16.doi.10.11648/j.ejb.20140203.11.
48. Sevil A. Mamedli.Effects of plant drugs on lipid peroxidation in irradiated cells onion seeds. Journal of Advancesin Biology.Vol. 5, No. 3.2014.pp.728-731.
49. Sevil Mamedli. Study of Pollination Type Role in the Manifestation of Genome Genetic Instability in Nicotiana tabacum L.Cells. International Journal of Scientific Research. Vol.3.2014. pp.486-488.
50. Sevil Akif Mamedli. Gene protection effect of the Retinol-acetate upon the spontaneous and UV-light induced mutations// The Journal of Radiology Photon-126, Photon 126 (2015) 202-206 https://sites.google.com/site/photonfoundationorganization/home/the-journal-of-radiology Short Communication. ISJN: 5743-8483: Impact Index: 5.20
51. Muslumova,Z.H.Mammadli,S.A.Faracov M.F. Protection of agricultural plants in the natural and technogenical contaminated areas, problems of food safety// Emergency cases and safe life international scientific practical conference dedicated to 10th anniversary of Ministry of Emergency Cases 2015. İNİS volum 47/1.İNİS İssue 45/1
52. MəmmədliS.A.,Əhmədzadə G.Y. Allium cepa l. Toxumlarina bitki mənşəli preparatlarin protektor təsiri //Gence Texnologiya Universtiteti- 2017, S.275-277
53. Мəmmədli S.A., Müslümova Z.H., Fərəcov М.F. Araz çayi ətrafi ərazilərdə torpaq və su mənbələrinin ekoloji monitorinqi//AMEA,Torpaqsünaslıq və Aqrokimya jurnalı. Cild-23,No 1-2, 2018. S.225-228
54. Mamedli S.A., Faradjov M.F., Muslimova Z.X., Nurubeyli T.K., Ecological monitoring of the environment in the coastal areas of the Araz River// International Educational Applied Scientifik Research Journal (IEASRJ)Valum:2,Issue:10, 2017-oct. P. 1-3
55. Мəmmədli S.A., Müslümova Z.H., Fərəcov М.F. İmişli rayonunun torpaq,su mənbələrinin agır metal və radionuklid tərkibinin analizi// H.Əliyevin 110illik yubileyi ,Torpaqsunasliq İnst. s. 82
56. Mamedli Sevil Akif, The Role of the Pollination Experience in the Manifestation of the Genetics Instability of the Genom in Cells Nicotiаna tabacum L. and Antioxidant Properties of the Extract of Sophora //TheJournal ofGeneticshttps://sites.google.com/site/photonfoundationorganization/home/the-journal-of-genetics Original Research Article. ISJN: 4255-7158: Impact Index: 5.38, 118 (2018) P. 182-189
57. Mamedli Sevil Akif, A study of the pattern of genetic instability of the genome in Nicotiana tabacum L. cells and the antioxidant properties of the extract of Sophora// JOKULL Journal,İSSN,0449 -0576,Vol.68,No.10,Oct.2018
58. Mamedli Sevil Akif, The Influence of Herbal Preparations on the level of Lipid Peroxidation// JOKULL Journal,İSSN,0449 -0576 ,Vol.68,No.10,Oct.2018
59. Mamedli S.A.,AslanovR.KH. Induced and Anti-Carcinogenic Genetic Instability of Genoma Plants Allium Cepa L.// JOKULL Journal,İSSN,0449 -0576,Vol.68, No.11,Nov.2018
60. Мамедли С. А. , Ахмедзаде Г.Я. Радиопротекторное воздействие экстракта корки и листья граната на уровень хромосомных аберраций у Allium cepa// Journal of Radiation Research. Baku, Azerbajcan, N2,T.5,2018, P.360-363.
61. Məmmədli S.A.,Əhmədzadə G.Y, ALLIUM CEPA L. Toxumlarına bitki mənşəli Nar ekstraktının radioprotektor təsiri // BDU- Xəbərləri, N 3,2018, N-3,SS.58-63.
62. Mamedli S. A., AhmedzadeG.Y., Radioprotective effect of extract pomegranate peel and leaves on the level of chromosomal aberrations in Allium cepa L. SEEDS// THE 7Th Congress of Ukrainian Radiobiological Society with International Participation, Dedicated to the memory of Academician Grodzynsky Dmytro Mykhailovych,1st – 4th October 2019, Kyiv, Ukraine.
63. Məmmədli S. A., Əhmədzadə G. Y., Buğda cücərtilərinə bitki mənşəli nar ekstraktının radioprotektor təsiri.// Elmi Xəbərlər Məcmuəsi Jurnalı,Gəncə,N-2/2019., S.15-19
64. Sevil Mamedli, Determination of genetic instability of the genome in nicotiana tabacum L.cells and stabilization with sophora extract.// Proceedings of the 7th International Conference on Control and Optimization with Industrial Applications (http://coiaconf.org/en/view/pages/22)Volume ı ,26-28 august Baku 2020, P.263-265.
65. Sevil Mamedli, The effect of extracts of walnut,sophora and rutin on the level of lipid peroxidation.// Proceedings of the 7th International Conference on Control and Optimization with Industrial Applications(http://coiaconf.org/en/view/pages/22)Volume 1,26-28 august Baku 2020, P.266-269
66. Sevil Mamedli, Induced and anti-carcinogenic genetic instability of genoma in plants Allium cepa L.// Proceedings of the 7th International Conference on Control and Optimization with Industrial Applications(http://coiaconf.org/en/view/pages/22)Volume ıı,26-28 august Baku 2020, P.236-238
67. Mammadli S.A.,Farajov M.F.,Muslumova Z.H., Environmental monitoring in some villages of Saatli and Imishli districts// Journal of Radiation Research. Baku, Azerbajcan, Vol. 7, N 2, 2020, PP.28-33. 68. Mammadli S.A., Muslumova Z.H., Farajov M.F. Study of the radioprotective properties of rutin and its complexes in plant model systems// Journal of Radiation Research. Baku, Azerbajcan, VOL 8,N2,,2021,P.52-59.
69. Muslumova Z.H., Mammadli S.A., Farajov M.F. Effect of sodium and potassium humate in adaptive reaction of Zea mays under radiation stress. International Journal of Biology Sciences.Vol.4, Issue 1, 2022, Page N 9-15.
70. Müslümova Z.H., Məmmədli S.A., Fərəcov M.F. Polifunksional liqand tərkibli birləşmələrin şüalanmadan qoruyucu xüsusiyyətlərinin qiymətləndirilməsi. “Ekologiya və torpaqşünaslıq elmləri XXI əsrdə” III respublika Elmi Konfransı. 2022. səh. 37-39
71. Muslumova Z.H., Mammadli S.A., Farajov M.F. Study of radioprotective properties of potassium humate in gamma irradiated wheat seedlings. Journalof Stress Physiology and Biohemistry.vol.18.N3, 2022.p.59-65.

Pedaqoji fəaliyyəti:
Azərbaycan Texniki Universiteti

Digər fəaliyyəti:
Azərbaycanın Ziyalı Qadınlar Birliyinin sədri

Təltif və mükafatları:
Johann Wilhelm Ritter Research Award in Radiology, Reference No QD-776003102015, Date: 03 October, 2015.

İş yeri və ünvanı:
AZ 1143, Azərbaycan Respublikası, Bakı şəhəri, AR Elm və Təhsil Nazirliyinin Radiasiya Problemləri İnstitutu, H.Cavid prospekti 121.

Vəzifəsi: Aparıcı elmi işçi

Mobil tel: (+994 55) 6441810, (+994 50) 6404015

E-mail: sevil.mamedli@gmail.com, azeri_wom@yahoo.com

Anadan olduğu yer: Azərbaycan, Astara rayonu, Artupa kəndi

Təvəllüdü: 21.02.1961

Təhsili: D.İ. Mendeleyev adına Moskva Kimya Texnologiyası İnstitutu

Elmi dərəcəsi: Kimya elmləri doktoru

Namizədlik dissertasiyasının ixtisas şifri, ixtisasın adı və mövzusu:
02.00.09 – "Radiasiya kimyası"
Karbon oksidi və metan mühitində hidrogen sulfidin radiolitik və fotokimyəvi çevrilməsi kinetikası

Doktorluq dissertasiyasının ixtisas şifri, ixtisasın adı və mövzusu:
2305.01 – "Nüvə kimyası"
Ksenobiotiklərin və təbii toksinlərin radiolitik və fotolitik çevrilmələri.

Çapdan çıxmış elmi əsərlərinin ümumi sayı: 103

Xaricdə çıxmış elmi əsərlərinin sayı: 52

Beynəlxalq bazalarda referatlaşdırılan və indeksləşdirilən jurnallarda çap olunan məqalələrin sayı: 50

Müəlliflik şəhadətnamələrinin və patentlərin sayı: 3

Kadr hazırlığı:
- fəlsəfə doktorlarının sayı: 5 kimya üzrə fəlsəfə doktorluğu işlərinin rəhbəri

Əsas elmi nailiyyətləri:
- Azərbaycan Respublikasının ümumi ekoloji vəziyyətini xarakterizə edən əsas faktorlar (radionuklidlərlə, ksenobiotiklərlə, patogen mikroorqanizmlərin təbii toksinləri ilə çirklənmə), ətraf mühit obyektlərində aşkar olunmuş təbii radionuklidlərin miqdarı, paylanması və onların mövcud radioekoloji duruma təsiri öyrənilmişdir. Respublikamızın əsas içməli su mənbələrində və qrunt sularında radionuklidlərin paylanması və miqdarı beynəlxalq normativlərin tələblərindən yüksək deyildir.
- Neft-qaz istehsalı proseslərindən ətraf mühitə yayılmış təbii radionüklidlərin su-miqrasiyası və translokasiyası nəticəsində çirklənmiş local xarakterli ərazilərdən şüalanmanın ətrafdakı ümumi radiasiya fonuna təsiri öyrənilmiş, neft-kimya sənayesi obyektlərində və ətraflarında, dağlarda və dağətəyi ərazilərdə təbii radionuklidlərin miqdarının nisbətən yüksək olması təyin edilmiş, təbii radionuklidlərin münbit torpaq örtüyünün, yeraltı və yerüstü su mənbələrinin tərkib komponentlərinə və xassələrinə təsirləri öyrənilmişdir.
- Ətraf mühit obyektlərində, xammallarda, bitkiçilik məhsullarında ksenobiotiklər və təbii kontaminantlar təyin edilmiş, bu məhsulların radiolitik sterilizasiyasının və itkisiz saxlanmasının tamlığını təmin etməyə, şüalandırılmış məhsulların mikrobioloji göstəricilərinın Sanitar normativlərin tələblərinə uyğunlaşdırılmasına imkan verən optimal parametrlər təyin edilmişdir.
- Texnogen qəza tullantılarının (neft məhsullarının) ətrafa yayılmasının və buxarlanmasının qarşısının alınması üçün effektiv kimyəvi üsul işlənib hazırlanmış və təcrübədə (“General Şıxlinski” tankerində baş vermiş qəza zamanı) tətbiq edilmişdir.
- Neft yangınlarının effektiv söndürülməsinin nəzəri əsasları işlənib hazırlamış və laborator təcrübələrlə yoxlanılmışdır.
- Neft məhsullarının və üzvi mənşəli tullantıların sulu məhlullarda ağac yonqarlarına adsorbsiyasına radioaktiv şüalanmanın təsiri öyrənilmişdir.
- Təbii radioaktiv izotopların iştirakı ilə (Na²², K⁴⁰) sulu məhlullarda gedən radiasiya-kimyəvi çevrilmələr tədqiq edilmiş və bu izotopların prosesin böyük endotermikliyə malik elementar mərhələlərinin reallaşmasında rolu öyrənilmişdir. Radioizotoplarla çirklənmiş ətraf mühit obyektlərinin effektiv təmizlənmə üsulları işlənib hazırlamişdır.
- Fiziki-kimyəvi tədqiqat üsulları ilə ionlaşdırıcı qamma şüalanmanın atmosfer havası və təsirsiz qaz mühitlərində bor karbidinə təsiri öyrənilmiş və termodinamik hesablamaların nəticələri ilə müqayisə edilmişdir.

Elmi əsərlərinin adları (radiasiya-kimya texnologiyasına aid əsərlər):
1. Мамедов Х.Ф. и др. Способ очистки метана от сероводорода. Авторское свидетельство об изобретении СССР, №1632475, 08.11.1990
2. Курбанов М.А, Мамедов Х.Ф. О роли реакции CO+SH--COS+H в образовании водорода при взаимодействии CO с H₂S. // Кинетика и катализ. M, 1995, т.36, № 4, с. 498-500
3. Курбанов М.А, Мамедов Х.Ф. Кинетика термического превращения карбонилсульфида // Кинетика и катализ. M, 1995, т. 36, № 5, с. 651-652
4. Kurbanov M.A, Mammadov Kh.F. Kinetics of H₂S destruction in the radiolysis of CH₄-H₂S gas mixtures // J. Radioanal. Nucl. Chem., Letters. 1991. V.149, №2, pp. 291-294.
5. Mammadov Kh.F., Kurbanov M.A., Shafiyev Sh.M. UV-treatment of water solutions of phenol. // The Fourth Eurasian Conference on Nuclear Science and its Application, Azerbaijan, Baku, 2006, pp. 164-165
6. Mammadov Kh.F., Kurbanov M.A., Iskenderova Z.I. et al. γ-radiation of water solutions of phenol. // The Fourth Eurasian Conference on Nuclear Science and its Application, Azerbaijan, Baku, 2006, pp. 193-194
7. Məmmədov X.F. Partlayış-texniki tədqiqatların nəzəri və təcrübi problemləri. Bakı, Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidmətinin Mətbəəsi: Metodiki vəsait, 2009, 124 s.
8. Məmmədov X.F. Təbii politsiklik zəhərli birləşmələrlə çirklənmiş yağlı bitki meyvələrinin fotolitik və radiolitik detoksikasiyası // Kimya Problemləri, 2011, №1, s. 51-59
9. Məmmədov X.F. Fenol məhlullarının fotolizi və radiolizi. //Azərbaycan Kimya Jurnalı. 2011. № 1, s. 196-206
10. Mamedov Kh.F. Radiolytic destruction of natural toxins. / International Conference to the 150th anniversary of V.I. Vernadsky: Applied Physico-Inorganic Chemistry, Proqram and abstracts, Sevastopol, 2-7 Okt., 2011, p. 240
11. Мамедов Х.Ф. Фотолитическая и радиолитическая детоксикация и стерилизация сушеных фруктов, зараженных микроорганизмами и их токсинами. / Тезисы докладов научной конференции посвященной 85-летному юбилею академику Т.Н. Шахтахтинскому: Баку, 27-28 окт., 2011, с. 213-214
12. Мамедов Х.Ф. Радиолитическое разложение бенз(а)пирена в водно-спиртовых растворах и в загрязненных продуктах. / Материалы II Международной Научно-практической конференции, М, 2011, с. 65-69
13. Мамедов Х.Ф. Фотолитическая и радиолитическая деструкция природных токсинов. //Высокие Технологии, Экономика, Промышленность: Сборник статей 12-ой Международной Научно-практической Конференции Санкт-Петербург, 2011, т.2 (2), с. 157-163
14. Məmmədov X.F. Təbii politsiklik mikotoksinlərin fotolitik və radiolitik destruksiyası. // Kimya Problemləri, 2011, № 2, s.242-249
15. Qəribov A.A., Məmmədov X.F. Atipik Ec bakteriyalarına yoluxmuş tərəvəzlərin fotolitik və radiolitik sterilizasiyasi və dioksinlə çirklənmiş qarışıq mal yeminin detoksikasiyası. // Kimya Problemləri, 2011, № 3, s. 405-410
16. Мамедов Х.Ф. Фотолитическая и радиолитическая детоксикация и стерилизация комбикормов, зараженные кишечными палочками и грибками Aspergillus. // Ученые Записки Таврического Национального Университета им. В.А. Вернадского: Серия Биология, Химия. Симферополь, 2011, т. 24 (63), № 3, с. 138-142
17. Məmmədov X.F. İonlaşdırıcı radiasiya ilə sterilizasiyanın qarışıq mal yemlərinin itkisiz saxlanmasında rolu. //Kimya Problemləri, 2011, № 4, s. 570-574
18. Məmmədov X.F. Mikotoksinlərlə çirklənmiş bitki mənşəli yemlərin, taxılın və meyvələrin fotolitik və radiolitik detoksikasiyası. // Azərbaycan Respublikasi Təhsil Nazirliyi. Azərbaycan Texniki Universiteti. Elmi Əsərlər, fundamental elmlər. 2011, cild 10 (40), № 4, s. 177-182
19. Məmmədov X.F., Qəribov A.A. UB-işıqla və ionlaşdırıcı radiasiya ilə sterilizasiyanın yağlı bitki meyvələrinin itkisiz saxlanmasında rolu. // Kimya Problemləri, 2012, № 1, s. 21-29
20. Məmmədov X.F. Qapalı su mənbələrinin xlorlanmış sularında nitritlərin yaranma kinetikası. // Azərbaycan Respublikasi Təhsil Nazirliyi. Azərbaycan Texniki Universiteti. Elmi Əsərlər, fundamental elmlər. 2012, cild 9 (41), № 1, s. 163-165
21. Mamedov Kh.F. Radiolytic destruction of мycotoxins in water solutions, cereals and fruit. / International Conference on European Science and Technology, Wiesbaden, Germany. 31 Jan. 2012, v. 1, pp. 76-79
22. Мамедов Х.Ф. Радиолитическое разложение ниваленола в семенах тыквы. // Ученые Записки Таврического Национального Университета им. В.А. Вернадского: Серия Биология, Химия. Симферополь, 2012, т. 25 (64), № 1, с. 289-294
23. Мамедов Х.Ф. Влияние влажности зерен на фотолитическое и радиолитическое разложение Афлатоксинов в пшенице. // Высокие технологии, экономика, промышленность: Сборник статей 13-ой Международной Научно-практической конференции. Санкт-Петербург, 2012, т.1, с. 233-238
24. Мамедов Х.Ф. Радиолитическое разложение зеараленона в пшенице. // Иммунопатология, Аллергология, Инфектология. M, 2012, №1, с. 74-77
25. Mamedov Kh.F. Radiolytic destruction of oxratoxin in damp barley grains. // Ученые Записки Таврического Национального Университета им. В.А. Вернадского: Серия Биология, Химия. Симферополь, 2012, т. 25 (64), № 2, с. 233-236
26. Мамедов Х.Ф. Механизм образования нитритов в хлорированных водах бассейнов. //Высокие технологии, экономика, промышленность: Сборник статей 14-ой Международной Научно-практической конференции. Санкт-Петербург, 2012, т.2, с. 272-277
27. Мамедов Х.Ф. Радиолитическое разложение охратоксина в кукурузных зернах. // Естественные и Технические Науки. M, 2012, № 2 (58), с. 76-79
28. Mamedov Kh.F. Radiolytic destruction of aflatoxin in damp mixed fodders. / 12th Wold Congress on Environmental Health: Vilnius, Lithuania, 22-27 May, 2012. International Proceedings Division: MEDIMOND, 2012, pp. 23-25
29. Qəribov A.A., Məmmədov X.F. Təbii politsiklik toksinlərin sulu məhlullarında fotolitik proseslər. // Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Məruzələri, Bakı: Elm, 2012, cild 68, № 3, s. 64-69
30. Мамедов Х.Ф. Влияние влажности гранулированных комбикормов на эффективность радиолитического разложения микотоксинов. // Журнал Научных Публикаций. Актуальные проблемы гуманитарных и естественных наук. M, 2012, № 03 (38), с. 16-18
31. Мамедов Х.Ф. Механизмы фотолитического разложения микотоксинов во влажных и сухих зернах пшеницы. // Естественные и Технические Науки. M, 2012, № 3 (59), с. 65-70
32. Məmmədov X.F. Mikotoksinlərin sulu məhlullarında radiolitik proseslər. // Azərbaycan Kimya Jurnalı, 2012, № 4, s. 75-84
33. Мамедов Х.Ф. Механизмы радиолитического разложения микотоксинов в водных растворах, комбикормах и зернах. // Естественные и Технические Науки. M, 2012, № 5 (61), с. 93-102
34. Мамедов Х.Ф. Влияние влажности зерна пшеницы на фотолитическое и радиолитическое разложение афлатоксинов. // Агро XXI. Агрорус, М, 2012, №10-12, c.20-21
35. Мамедов Х.Ф. Радиолитические процессы во влажных зернах кукурузы, пшеницы и ячменя. // Ученые Записки Таврического Национального Университета им. В.А. Вернадского: Серия Биология, Химия. Симферополь, 2013, т. 26 (65), № 2, с. 226-238
36. Мамедов Х.Ф. Эффективные процессы разложения ксенобиотиков и природных токсинов. Радиолитическое и фотолитическое разложение ксенобиотиков и микотоксинов (монография). LAP LAMBERT Academic Publishing, Heinrich-Bockig Str.6-8, Saarbrucken, Германия, 2014, 419 с.
37. Мамедов Х.Ф. Радиолиз и фотолиз водных растворов фенола. // European Researcher, Германия, 2014, т. 78, № 7-1, с. 1216-1236
38. Мамедов Х.Ф. Фотолитические превращения в беcкислородных киcлородсодержащих водных растворов фенола //Химические Проблемы, 2014, №4, с.403-412
39. Məmmədov X.F. Fenolun və təbii toksinlərin sulu məhlullarında radiolitik zəncirvari çevrilmə proseslərini davam etdirən elementar reaksialarin rolu // Azərbaycan Kimya Jurnalı. 2015. № 1, с.97-103
40. Mammadov Kh.F. Dezinfection by ionizing radiation of the vegetable products infected with microscopic fungi / 7th Euroasian Conference “Nuclear Science and its application”, Baku, 21-24.10. 2014, pp. 395-396
41. Мамедов Х.Ф. Направления формирования и развития теории цепных реакций. Описание выявленных новых цепных реакций, протекающих в газообразной, жидкой, аморфной и твердой фазах. Austrian Journal of Technical and Natural Sciences, Vienna, Austria, 2014, N: 11-12, с.125-134.
42. Mamedov Kh.F. Radiolytic transformation of zearalenone in grains of cereals and water solutions // Italian Academic and Scientific J. “Italian Sci. Rev.”, 2014, N: 12 (21), pp. 106-111.
43. Мамедов Х.Ф. Радиолитическое превращение природных токсинов в загрязненных растительных продуктах и водных растворах. Sci. J. “ScienceRise”, Харьков, 2014, N: 4/2(4). pp. 116-121.
44. Mamedov Kh.F. Radiolytic decomposition of ochratoxin in water solution and in damp wheat grains // Peak J. Food Tech., 2014, V. 2 (3), pp. 28-32
45. Мамедов Х.Ф. Радиолиз и фотолиз беcкислородных и киcлородсодержащих водных растворов фенола. // Естественные и Технические Науки. М, 2, № 6, c. 28-37
46. Мамедов Х.Ф, Курбанов М.А, Мустафаев И.И и др. Радиолитическое разложение 3,4-бензпирена в разбавленных водных растворах // Химия высоких энергий, М, 2015, т.49, N:5, с.354-355
47. Мамедов Х.Ф, Алиев А.Г., Мамедова Н.А., Бадаловa А.Р. Радиолитическое разложение ТХДД в водных растворах и во влажных растительных продуктах // Вопросы Атомной Науки и Техники, Киев-Москва, 2015, N:2 (96, с.48-51
48. Мамедов Х.Ф, Алиев А.Г., Мамедова Н.А., Бадаловa А.Р. Радиолиз 2,3,7,8-тетрахлордибензопарадиоксина в водных растворах //Журнал Физической Химии, М, 2015, т.89, N:9, с.1499-1502
49а. Mamedov Kh.F., Aliev A.Q., .Mamedova N.A., Badalova A.R. Radiolysis of 2,3,7,8-tetrachlorodibenzo-p-dioxin in aqueous solutions. Russian Journal of Physical chemistry A, M, 2015, v.89, N:9, pp.1707-1709
49. A.A.Garibov, Kh.F.Mamedov “The Similarities in the Photolytic Transformations of Mycotoxines and Phenol in Water Solutions”. The Reports of National of Sciences of Azerbaijan, 2015, V.71, №2, pp.68-71.
50. Kh. Mammadov, F. Baxtiyaroglu, A. Gulamirov, B. Ahmadov, G. Allahverdiyev, R. Garibov. The study of the harmful effects of chemical weapons explosion on crop areas // International Conference «Natural disasters and human life safety” Baku, 2017.
51. Kh.Mammadov. Development the theory of chain reactions and analysis of relatively recently studied chain processes // J. Energy, Environmental & Chemical Engineering, USA, Science PG, 2017, 2(4), p.67-75 (doi:1011648/j.jeece. 20170204.12.
52. Мамедов Х.Ф., Ширалиева Х.Н., Аллахвердиев Г.Р., Гусейнова И.А., Мирзаев Н.А., Гарибов Р.Г., Алиева У.С., Алигусейнова А.Р. Способ предотвращения распространения и испарения пролитой нефти. Ж. «Естественные и технические науки». М., 2018, № 2, стр. 89-92.
53. М.Н.Мирзаев, Х.Ф.Мамедов, Р.Г.Гарибов, Э.Б.Аскеров. Изучение термофизических свойств облученного ионизирующим излучением карбида бора. Теплофизика Высоких Температур, 2018, том. 56, №3, стр. 390-394.
53a. M.N.Mirzayev, Kh.F.Mammadov, R.G.Garibov, E.B.Askerov, Thermophysical properties of boron carbide irradiated by ionizing radiation, High Temperature, May 2018, Volume 56, Issue 3, pp 374–377. (Publisher: Springer, Impact Factor: 1.064).
54. M.N.Mirzayev, R.N.Mehdiyeva, Kh.F.Mammadov, S.H.Jabarov, E.B.Asgerov, Calculation of the thermal parameters of boron silicide by differential sacnning calorimetry, Physics of Particles and Nuclei Letters (Physics of Solid State and Condensed Matter), 2018, Vol. 15, №. 6, pp. 673–677 (Publisher: Springer and Scoups).
55. M.N.Mirzayev, Kh.F.Mammadov, R.N.Mehdiyeva, S.H.Jabarov, E.B.Asgerov, S.M. Akberova, Chances crystal structure of silicon hexaboride irradiated under gamma ray, 18th International Conference on Radiation Physics and Chemistry of Condensed Matter, EFRE – 2018, September 16-22, Tomsk, Russia, 2018. P.528.
56. M.N.Mirzayev, Kh.F.Mammadov, R.N.Mehdiyeva, Microstructural, macroscopic length and lattice parameters changes in gamma-irradiated boron carbide. Modern Trends in Condensed Matter Physics, MTCMP – 2018, September 24-26, Baku, Azerbaijan, 2018. P.118.
57. Kh.F.Mammadov, M.N.Mirzayev, H.N.Shiraliyeva, A.A. Mammadova, Ü.S.Aliyeva. Radiation cross-linking of molecules of organic impurities of reservoirs on the surface of small-cat wooden chips, the prevention of evaporation of the spilled oil. 6 səhifə, Journal of Radiation Researches, 2018, Vol.6, No.6.
58. Kh.F.Mamedov, A.M.Gulamirov, R.G.Garibov, G.R.Allahverdiyev, H.N.Shiraliyeva, A.R.Alihuseynova, N.A.Mirzayev. Research of pollution’s level of the Araz river by xenobiotics and pathogenic microorganisms, chemical and radiological ways of purification of water’s samples. Azerbaijan”s Journal of Chemistry, 2018, Vol.4.
59. X.F.Məmmədov, H.N.Şirəliyeva, I.Ə.Hüseynova, Ü.S.Əliyeva, A.M.Güləmirov, A.R.Əlihüseynova. Uran izotoplarinin aktiv çinqilli qum kütləsində və kationitdə adsorbsiyasi. 5 səhifə, Journal of Radiation Researches, 2018, Vol.6, No. 6.

Respublika, beynəlxalq və xarici ölkələrin elmi qurumlarında üzvlüyü:
Müdafiə Nazirliyi Akademiyasının Ixtisaslaşmış Elmi Şurasının üzvü

Pedaqoji fəaliyyəti:
Bakalavr və magistrlərin diplom işlərinə rəhbərlik, Dövlət İmtahan Komissiyalarının üzvü qismində iştirak

Digər fəaliyyəti:
Beynəlxalq Konfranslarda və Simpoziumlarda iştirak

Təltif və mükafatları:
9 dəfə AR dövlət medalları ilə təltif

İş yeri və ünvanı:
AZ 1143, Azərbaycan Respublikası, Bakı şəhəri, AR Elm və Təhsil Nazirliyinin Radiasiya Problemləri İnstitutu, H.Cavid prospekti 121.

Vəzifəsi: Laboratoriya rəhbəri

Xidməti tel: (+994 12) 5384758
Mobil tel: (+994 50) 3373411
Ev tel: (+994 12) 5685943
Faks: (+994 12) 5398318

E-mail: xagani06@mail.ru

Anadan olduğu yer: Azərbaycan, Astara rayonu, Şiyəkəran kəndi

Təvəllüdü: 12.02.1979

Təhsili: Bakı Dövlət Universiteti

Elmi dərəcəsi: Fizika elmləri doktoru

Elmi rütbəsi: Dosent

Namizədlik (PhD) dissertasiyasının mövzusu:
- ixtisas şifri: 2225.01
- ixtisasın adı: Radiasiya materialşünaslığı
- mövzunun adı: TlİnS₂(V) birləşmələrinin elektrik və dielektrik xassələrinə γ-şüaların təsiri

Doktorluq dissertasiyasının mövzusu:
- ixtisas şifri: 2225.01
- ixtisasın adı: Radiasiya materialşünaslığı
- mövzunun adı: TlGa_1-xIn_xSe_2(1-x)S_2x və TlGa_1-xIn_xSe₂ bərk məhlulların elektrik, dielektrik və optik xassələrinə qamma şüaların təsiri

Çapdan çıxmış elmi əsərlərinin ümumi sayı: 138
- xaricdə çıxmış elmi əsərlərinin sayı: 57
- beynəlxalq bazalarda referatlaşdırılan və indeksləşdirilən jurnallarda çap olunan məqalələrin sayı: 21

Kadr hazırlığı:
- fəlsəfə doktorlarının sayı: 1

Əsas elmi nailiyyətləri:
      A³B⁶ и A³B³C⁶₂ tipli birləşmələrin qəfəsinin temperatur qeyri stabilliyinin tədqiqatları ilə faza keçidlərin mövcudluğu aşkar edilmiş və hərtərəfli tədqiq edilmişdir. İlk dəfə təyin edilmişdir ki, faza keçidləri ifrat strukturlu “incommensurate” temperatur oblastları ilə müşahidə olunur. Bu da tədqiq olunan qəfəs dinamikasının xüsusiyyətlərindən tam və dolğun şəkildə informasiya əldə etmək üçün imkan yaradır. TlGa_1-xIn_xSe_2(1-x)S_2x və TlGa_1-xIn_xSe₂ bərk məhlullarının geniş tezlik və temperatur intervalında dielektrik, optik və impedans spektrlərinə qamma şüaların təsirinin xüsusiyyətlərinin mexanizmləri müəyyənləşdirilmişdir.
      Tədqiqat işinin yeniliyi müasir tədqiqat metodları ilə şüalandırılmış bərk məhluların sıçrayışlı keçiriciliyinin xüsusiyyətləri, cərəyan sıxlığının və Pul-Frenkel effekti,superion keçiriciliyinin xüsusiyyətləri, impedans və optik spektrlər, Atom Qüvvə mikroskopu ilə səth prosesləri tədqiqinə əsaslanmışdır. İlk dəfə olaraq şüalandırılmış bərk məhlularda,bərk məhlul nümunələrinin elektrik keçiriciliyinin temperatur asılılığında otaq temperaturundan yuxarı temperaturlarda müşahidə olunan xüsusiyyətlər kristalın superion halına keçidi ilə bağlıdır, otaq temperaturunda 400 -1100 nm spektral diapazonunda əks olunma və buraxma spektrlərindən düzünə və çəpinə qadağan olunmuş zolağın eninin konsentrasiyadan asılılığı təyin olunmuş, Atom Qüvvə Mikroskopu metodu ilə tətqiqi nəticəsində radiasiyanın təsiri nanoölçülü klasterlərin doyma dərəcəsini artırır, molekulların dissosiasiya imkanı güclənir və kritik özəklərin əmələ gəlməsinə səbəb olur. Tədqiqat işinin praktik əhəmiyyəti ondan ibarətdir ki, alınan nəticələr yaddaş elementləri və çeviricilər, mikrobatareyalar, superkondensatorlar, ionistorlar, qamma detektor üçün münasib materiallar, fotoxrom kristallar kimi istifadə edilə bilər.

Elmi əsərlərinin adları:
1. Relaxor properties and conductivity mechanism of γ-radiated TlInS₂ crystals. FTT, Solid State Physics (Physica Tverdovo Tela), 2005, v.47, N.9, p.1665-1669.
2. “Specific Features of Conductivity of γ-Irradiated TlGaTe₂ Crystals with Nanochain Structure” Semiconductors 44, 485 (2010).
3. Гигантская диэлектрическая релаксация в кристаллах TlGaTe₂. Физика твердого тела. 2011, том. 53, вып. 8, с. 1488-1492.
4. Superionic Conductivity in One-Dimensional Nanofibrous TlGaTe₂ Crystals. Japanese Journal of Applied Physics. 50 (2011), 05FC09-1 – 2.
5. Суперионная проводимость, эффекты переключения и памяти в кристаллах TlInSe₂ и lInTe₂.Физика и техника полупроводников. 2011, том 45, вып. 11, с. 1441-1445.
6. Суперионная проводимость в кристаллах TlGaTe₂. Физика и техника полупроводников. 2011, том 45, вып. 8, с. 1009-1013.
7. “Ionic conductivity and dielectric relaxation in γ-irradiated TlGaTe₂ crystals”. FTP, (Physica i Technica Poluprovodnicov), Semiconductors 47, No.5, 696-701 (2013).
8..Conductivity over localized states of the system of (TlInSe₂)_1-x(TlGaTe₂)_x solid solutions, Semiconductors 49 (12), 1655-1660
9. On the polarization caused by bulk charges and the ionic conductivity in TlInSe₂ crystals, March 2014, Semiconductors 48(4)
10. Phase Transition in TlS, TlSe and TlInS₂ Crystals Caused by Nanoscale Defects, August 2017 DOI10.11159/tann17.116 Conference: International Conference of Theoretical and Applied Nanoscience and Nanotechnology
11. Phase Transition in TlS, TlSe and TlInS₂ Crystals Caused by Nanoscale Defects, January 2018, DOI10.11159/ijtan.2018.002
12. Тип оптических переходов на краю фундаментального поглощения кристаллов TlGaSe₂ и TlInS₂, подвергнутых γ-облучению. Оптика спектроскопия Т127 в3, DOI: 10.1134/S0030400X19090224
13. Impedance Spectroscopy Of (TlGaSe₂)_1-x(TlInSe₂)_x Solid Solutions In Radio Frequency Range. Modern physics letters b, Vol. 34, No. 11, 2050113 (2020) https://doi.org/10.1142/S0217984920501134
14. Импедансные характеристики γ-облученных твердых растворов (TlGaSe₂)_1-x(TlInS₂)_х в радиочастотном диапазоне Физика и техника полупроводников, 2020.т54 в6 DOI: 10.21883/FTP.2020.06.49376.9172

Respublika, beynəlxalq və xarici ölkələrin elmi qurumlarında üzvlüyü:
“Gənc Təqdiqatçı” juranalının redaksiya şurasının üzvü

Pedaqoji fəaliyyəti:
Milli Aviasiya Akademiyası - magistratura
Radiasiya Problemləri İnstitutu - magistratura

Digər fəaliyyəti:
RPİ YAP ərazi təşkilatının sədr müavini

Təltif və mükafatları:
AR Gənclər və İdman nazirliyinin mükafatı “Gənclər Mukafatı” laureatı (2012-ci il)
Yasamal Rayon İcra hakimiyyətinin Fəxri Fərmanı - 2016

İş yeri və ünvanı:
AR Elm və Təhsil Nazirliyinin Radiasiya Problemləri İnstitutu, AZ1143, B.Vahabzadə küç., 9, Bakı şəhəri, Azərbaycan Respublikası

Vəzifəsi: Aparıcı elmi işçi

Xidməti tel.: (+994 12) 5393391
Mobil tel.: (+994 70) 2083033
Elektron poçtu: faminsalmanov1979@gmail.com, famin.salmanov@science.az