RADİASİYA PROBLEMLƏRİ İNSTİTUTU
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI ELM VƏ TƏHSİL NAZİRLİYİ
FİZİKA-RİYAZİYYAT VƏ TEXNİKA ELMLƏRİ BÖLMƏSİ
EN RU

Elmlər doktorları

Lütfi Zadənin qeyri-səlis məntiqi və fizikada qeyri-müəyyənliklər

Qeyri-səlis məntiq riyaziyyatın, azərbaycanlı riyaziyyatçı Lütfi Zadənin təklif etdiyi klassik məntiq və qeyri-səlis çoxluqlar nəzəriyyəsinin ümumiləşdirilməsinə əsaslanan bir qoludur. Klassik məntiqi məsələlərdə qiymətlər 1 və ya 0 olmalıdırsa, 1965-ci ildə Lütfi Zadə tərəfindən irəli sürülmüş qeyri-səlis məntiqə görə məsələlərdə qiymətlər [0;1] intervalında olur. İlk dəfə 1930-cu ildə çoxqiymətli məntiq sisteminin klassik məntiqdən fərqlənən variantını təklif edən məntiqçilərdən biri Polşa riyaziyyatçısı Yan Lukasieviç olub. Bu məntiq üç qiymətli – “yanlış”, “doğru” və “imkan” olmaqla Aristotel məntiqindən fərqlənirdi. Daha sonra “qeyri-səlis məntiq” termini “İnformatika və idarəetmə” jurnalında çap olunmuş “Qeyri-səlis çoxluqlar” əsərində professor Lütfi Zadə tərəfindən təqdim edilib. Buna görə də Lütfi Zadə haqlı olaraq qeyri-səlis məntiqin atası hesab olunur.